DHEA – opóźnij procesy starzenia

Każdy człowiek podlega procesom starzenia. Opisując objawy starości, myślimy zwykle o zmarszczkach na skórze, siwieniu czy łysieniu, w pierwszym odruchu nie zdając sobie sprawy, że starzeniu podlega cały organizm, w tym również komórki rozrodcze. Mimo, że procesu starzenia nie da się całkowicie zatrzymać, to w niektórych przypadkach można go opóźnić albo zmniejszyć jego uciążliwe objawy.

Kobiety rodzą się ze ściśle określoną liczbą komórek jajowych i z wiekiem liczba oocytów mogących wziąć udział w zapłodnieniu zmniejsza się. U dojrzewających dziewcząt w okresie pokwitania w jajnikach występuje około 300–400 tysięcy komórek jajowych, natomiast u kobiet dojrzałych w okresie okołomenopauzalnym liczba ta spada poniżej 1 tysiąca.

Na starzenie się układu rozrodczego kobiety składa się nie tylko zmniejszona liczba komórek jajowych, ale również obniżenie jakości oocytów (spowodowane głównie przez nieprawidłowości w obrębie jądra komórkowego), zaburzenia wydzielniczej funkcji jajnika oraz postępujące zmiany w macicy.

Co wpływa na zmniejszenie rezerwy jajnikowej?

Do głównych przyczyn zaliczamy:

• czynniki genetyczne:
  • zespół łamliwego chromosomu X,
  • zespół Turnera,
• czynniki egzogenne (zewnętrzne):
  • palenie tytoniu,
• czynniki jatrogenne (związane z interwencją medyczną):
  • chemioterapia,
  • radioterapia,
  • operacje w obrębie miednicy mniejszej.

Znaczne zmniejszenie rezerwy jajnikowej prowadzi do przedwczesnej niewydolności jajników (przedwczesnej menopauzy), która może wystąpić nawet u młodych kobiet.

Przedwczesną niewydolność jajników podzielić można na dwa typy:

• afolikularny (w którym zmiany są nieodwracalne),
• folikularny (można przywrócić czynność jajników).

U mężczyzn postępujący wraz z wiekiem niedobór hormonów powoduje wystąpienie objawów andropauzy.

Czym się charakteryzuje andropauza?

Objawy andropauzy to:

• zmniejszenie potrzeb seksualnych,
• zmiany nastroju, czasem depresja,
• spadek masy i siły mięśni,
• wzrost otyłości,
• obniżenie gęstości tkanki kostnej.

Andropauza ma zwykle przebieg zdecydowanie wolniejszy niż menopauza, zmiany występujące u mężczyzn nie są tak nagłe jak u kobiet. W przypadku obu tych stanów w organizmie człowieka dochodzi do spadku poziomu wielu hormonów, w tym DHEA.

Czym jest DHEA?

DHEA (dehydroepiandrosteron, prasteron) jest hormonem steroidowym produkowanym w nadnerczach z cholesterolu. Cholesterol dostarczony do organizmu z pokarmem jest przekształcany w pregnenolon, ten z kolei w głównej mierze bierze udział w produkcji DHEA, w mniejszym stopniu natomiast może być wykorzystany do utworzenia progesteronu. Zarówno DHEA jak i progesteron są substratami do syntezy androstedionu, a ten z kolei do estrogenów (estron, estradiol) i androgenów (testosteron). Z tego względu DHEA ostatnio nazywany jest boosterem testosteronu.

Jak stosować DHEA?

Aby uzupełnić niedobór prasteronu związany z wiekiem, DHEA najlepiej jest przyjmować rano z posiłkiem bogatym w tłuszcze, aby ułatwić jego wchłanianie i dostosować się do naturalnego rytmu wydzielania tego hormonu. Terapię rozpoczyna się od najmniejszych dawek i zwiększa je stopniowo. Istnieją jednak wskazania do krótkotrwałego stosowania większych dawek tego hormonu, wówczas należy zażywać go nawet do 3 razy na dobę w dawkach podzielonych zgodnie z zaleceniami lekarza.

DHEA jest stosowany przede wszystkim jako uzupełnienie niedoborów hormonalnych podczas menopauzy i andropauzy (gdy występuje zmniejszenie popędu płciowego, zaburzenia erekcji, obniżenie nastroju, osłabienie siły mięśni), w niewydolności kory nadnerczy jak i w chorobach autoimmunologicznych (np. toczeń rumieniowaty). Ponadto wykorzystywany jest u pacjentek ze zmniejszoną rezerwą jajnikową poddawanych procedurze zapłodnienia in vitro, dzięki czemu zwiększa szanse na zajście w ciążę i poprzez działanie stymulujące napęd poprawia ogólne samopoczucie.

Prasteron

Już od kilkunastu lat prasteron jest dostępny w aptekach bez recepty, jednak przed sięgnięciem po ten lek należy pamiętać, że posiada on wiele przeciwwskazań do stosowania. Przed rozpoczęciem przyjmowania DHEA trzeba wykonać badania kontrolne piersi u kobiet i gruczołu krokowego u mężczyzn. Należy również wykluczyć istnienie nowotworów hormonozależnych.

Stosowanie DHEA

DHEA nie należy stosować:

• w ciąży, gdyż zaburza gospodarkę hormonalną matki i płodu, prowadząc do jego maskulinizacji,
• podczas karmienia piersią, ponieważ hamuje fizjologiczną laktację, a bezpieczeństwo stosowania nie jest ustalone ze względu na brak danych dotyczących przenikania DHEA do mleka matki,
• jeśli występują nowotwory hormonozależne,
• u chorych z hiperandrogenizmem (np. w przebiegu PCOS, w zespole Cushinga, akromegalii, hiperprolaktynemii),
• w niewydolności wątroby lub nerek,
• gdy pojawi się nadwrażliwość na składniki leku,
• u osób przed 40. rokiem życia.

Podczas stosowania preparatów zawierających DHEA mogą się pojawić następujące działania niepożądane:

• nadpotliwość,
• łojotok,
• hirsutyzm,
• trądzik,
• ginekomastia i tkliwość sutków u mężczyzn,
• zaburzenia miesiączkowania u kobiet,
• bóle głowy,
• zmiany nastroju,
• bezsenność,
• zaburzenia rytmu serca.

W razie pojawienia się objawów niepożądanych lek należy odstawić na 2 do 3 tygodni. Jeżeli powrócą przy kolejnym stosowaniu, lek należy odstawić na stałe.

DHEA a inne leki

Jednoczesne stosowanie DHEA i hormonalnej terapii zastępczej (HTZ) powoduje nadmierny wzrost stężenia estrogenów w organizmie.

Podczas terapii testosteronem równoczesne stosowanie DHEA prowadzi do nasilenia efektów androgennych.

DHEA osłabia działanie leków przeciwdrgawkowych, przeciwpsychotycznych, przeciwlękowych i nasennych.

Glikokortykosteroidy ogólnoustrojowe (przyjmowane doustnie) zmniejszają syntezę endogennego DHEA, dlatego podczas dłuższego ich stosowania często uzupełnia się niedobór tego hormonu.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.