Czym jest nerwica lękowa? Jak sobie z nią radzić?

Nerwica lękowa utrudnia lub wręcz uniemożliwia normalne życie nawet 2% społeczeństwa. Lęk jest normalną reakcją organizmu na stan zagrożenia. Ma on za zadanie alarmować nas przed niebezpieczeństwem i zainicjować ucieczkę lub odpowiednią reakcję. Od czasów prehistorycznych towarzyszy każdemu z nas, choć na przestrzeni wieków zagrożenia uległy modyfikacji.

W obecnych czasach boimy się o stabilność finansową, o pracę, o dom. Dzieci i młodzież obawiają się trudnych sprawdzianów i egzaminów, które będą mieć wpływ na ich przyszłość; dorośli mogą odczuwać lęk przed ważną rozmową z szefem. Są to naturalne reakcje naszego organizmu.

Objawy nerwicy lękowej

Czasami lęk pojawia się w chwili, kiedy nie ma żadnego realnego zagrożenia. Na ulicy, podczas robienia zakupów, w środku nocy we własnym łóżku. Bez żadnego powodu pojawia się, obezwładnia, a potem znika. W innych przypadkach może się zdarzyć, że lęk nie mija. Nie musi być silny, lecz jest wiernym towarzyszem życia. Osoba, która go odczuwa, nigdy nie jest zrelaksowana, towarzyszy jej ciągłe napięcie i stres, nawet jeśli nie wychodzi ze swojej strefy komfortu.

Z biegiem czasu chory staje się coraz bardziej nerwowy, rozdrażniony, ma problemy z koncentracją. Spada jego pewność siebie, staje się apatyczny, przygnębiony, płaczliwy. Jego lęk może przybrać różne formy: ataki paniki, fobie (nieuzasadniony strach przed określoną rzeczą, np. pająkami) lub natręctwa (obsesyjne wykonywanie jednej czynności, np. mycie rąk).

W nerwicy lękowej mogą pojawić się także pewne objawy fizyczne związane z lękiem, takie jak: mdłości, biegunki, bóle brzucha, uczucie duszności i ucisku w gardle, zmniejszenie libido, kłucie lub kołatanie serca, drżenie rąk czy zgrzytanie zębami.

Przyczyny nerwicy lękowej

Zdarza się, że przyczyny nerwicy lękowej mogą być namacalne i mieć swoje źródło w chorobach endokrynologicznych (guz chromochłonny nadnerczy lub nadczynność tarczycy). Związane są z nimi duże wyrzuty hormonów, w tym hormonu stresu – kortyzolu.

Wiele przyczyn rozwoju tej choroby leży jednak po stronie psychologicznej. Wyróżnia się tu przede wszystkim relacje z rodzicami i środowisko, w którym człowiek się wychowywał – brak poczucia bezpieczeństwa, brak troski lub przeciwnie – nadopiekuńczość rodziców, zbyt wysokie wymagania stawiane przed dzieckiem, traumy (np. śmierć bliskiej osoby), trudna sytuacja życiowa (np. trudna sytuacja materialna), a także czynniki genetyczne. Innymi przyczynami mogą być: długotrwały stres (np. choroba onkologiczna, trudna sytuacja w pracy), chroniczny brak snu, problemy z adaptacją do nowej sytuacji lub problemy emocjonalne (np. w związku).

Jak sobie radzić z nerwicą lękową

Podstawowym leczeniem nerwicy lękowej jest psychoterapia. Główne nurty to psychoterapia poznawczo-behawioralna oraz psychodynamiczna. Przed przystąpieniem do leczenia warto jest zorientować się, na czym oba z nich polegają i wybrać ten, który jest lepiej dopasowany do potrzeb oraz osobistych preferencji pacjenta. Na psychoterapii pacjent będzie uczył się odkrywania źródła lęku, sposobów radzenia sobie z nim oraz wypracowywał nowe schematy myślenia.

Tak, jak przy innych chorobach psychicznych, oprócz psychoterapii, ważna jest psychoedukacja – zarówno pacjenta, jak i jego bliskich. Wykształcenie prawidłowej higieny psychicznej jest niezbędne, aby polepszyć funkcjonowanie pacjenta.

W sytuacji, gdy lęk jest zbyt silny i psychoterapia nie wystarcza, można wspomóc się leczeniem farmakologicznym. Najczęściej stosowanymi grupami leków są leki przeciwdepresyjne lub przeciwlękowe. Przy mniejszym natężeniu choroby stosuje się czasem także doraźnie uspokajające preparaty ziołowe.

Niestety, samo stosowanie leków nie jest wystarczające. Pomimo że sprawią one, że pacjent w niedługim czasie poczuje się lepiej, bez właściwej psychoterapii nie zmieni on swojego myślenia, nie nauczy się radzić z pojawiającym się lękiem i choroba wróci.

Leczenie nerwicy lękowej jest procesem długim, trwa od kilku miesięcy do kilku lat. Postępy w leczeniu powinny być stale monitorowane przez specjalistę poprzez wykorzystanie odpowiednich skali.

Profilaktyka

W profilaktyce, podobnie jak w przypadku innych, podobnych chorób psychicznych, niezbędna jest właściwa, zróżnicowana dieta bogata w kwasy omega-3, witaminy z grupy B i magnez. Warto także zadbać o codzienną aktywność fizyczną oraz o właściwą higienę snu.

Nerwica lękowa jest ciężkim, utrudniającym funkcjonowanie w społeczeństwie schorzeniem. Nieleczona może mieć bardzo poważne konsekwencje. Nie należy bagatelizować jej objawów ani u siebie, ani, tym bardziej, u swoich bliskich.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.