Co to jest rwa kulszowa? Jak ją leczyć?

Według wielu różnych statystyk rwa kulszowa, klasyfikowana jako choroba cywilizacyjna, może dotykać już nawet do 40-tu procent społeczeństwa. Każdego roku rozpoznawana jest u 2 procent nowych pacjentów. Rwa kulszowa to zespół objawów bólowych wynikających z ucisku nerwu kulszowego. Potocznie nazywana jest również atakiem korzonków nerwowych. Nerw kulszowy jest największym nerwem obwodowym, rozpościera się od tylnej części uda aż po stopę. Dla schorzenia tego charakterystyczny jest nagły, ostry i rwący ból kręgosłupa w okolicach lędźwi. W zależności od tego która część nerwu jest uciśnięta – ból może promieniować przez pośladek w kierunku uda, podudzia lub stopy.

Spis treści:

1. Rwa kulszowa ile trwa
2. Ciężkie przypadki rwy kulszowej
3. Objawy rwy kulszowej
4. Rwa kulszowa – przyczyny
5. Rwa kulszowa w ciąży
6. Ćwiczenia na rwę kulszową
7. Rwa kulszowa leczenie
   • zastrzyki na rwę kulszową
   • leczenie operacyjne rwy kulszowej
   • leczenie rwy kulszowej w ciąży
8. Jak zapobiegać rwie kulszowej?

Rwa kulszowa ile trwa

W każdym przypadku rwa kulszowa może przebiegać inaczej i trwać przez różny okres czasu. Zależy to od stopnia zwyrodnienia, metody leczenia oraz specyfiki samego schorzenia. W większości przypadków objawy zanikają samoistnie w ciągu 4 – 6 tygodni. Właśnie tyle czasu trwa proces regeneracji. Maksymalnie w ciągu dwóch miesięcy u około 70 % pacjentów z rwą kulszową dochodzi do znaczącej poprawy. W międzyczasie chory jednak cierpi – dlatego konieczne jest leczenie. Niestety zdarzają się zaawansowane przypadki, w których objawy choroby przedłużają się do kilku miesięcy, a nawet lat. Dzieje się tak gdy naczynia krwionośne zaopatrujące korzeń nerwu kulszowego są uciśnięte przez dużą zmianę zwyrodnieniową kręgosłupa. Gorsze ukrwienie oznacza gorsze działanie podawanych pacjentowi leków i trudniejszą regenerację.

U około 60% pacjentów nawrót rwy kulszowej występuje w ciągu roku. Natomiast u około 30% pacjentów przewlekłe dolegliwości bólowe mogą utrzymywać się z różnym stopniem nasilenia nawet ponad rok.

Ciężkie przypadki rwy kulszowej

W bardzo ciężkich przypadkach zdarza się, że pełnia siły oraz czucia w zajętych przez chorobę obszarach nie wraca nigdy. Niestety warto również wiedzieć, że rwa kulszowa ma tendencję do nawrotów. U około 60% pacjentów nawrót dolegliwości występuje w ciągu roku. Natomiast u około 30% pacjentów przewlekłe dolegliwości bólowe mogą utrzymywać się z różnym stopniem nasilenia nawet ponad rok.

Objawy rwy kulszowej

Schorzenie opisywane jest jako rwący, ostry, kłujący lub piekący ból promieniujący na lędźwie, udo a nawet stopę. Oczywiście obszar występowania bólu zależy od tego która część nerwu kulszowego została uciśnięta. Chorzy na rwę kulszową często opisują objawy dotkniętej bólem części ciała jako podobne do paraliżu. Podczas ataku rwy chory może mieć zaburzenia czucia w kończynach dolnych, a także osłabienie mięśni i odrętwienie. Dodatkowo pojawia się również uczucie wędrującego po nodze pieczenia czy mrowienia. Znaczne zmiany w obrębie dysków kręgosłupa mogą objawiać się problemami z wypróżnianiem, niedowładem mięśniowym. Objawy bólowe mogą nasilać się podczas kaszlu, kichania oraz śmiechu. Dzieje się tak w efekcie zwiększenia ciśnienie płynu mózgowo–rdzeniowego, co dodatkowo uciska korzenie nerwu kulszowego.

Jeżeli sami chcemy przekonać się czy dokuczające nam objawy związane są z rwą kulszową należy położyć się plecami na twardej powierzchni i spróbować unieść wyprostowaną nogę. Jeżeli ćwiczenie to uniemożliwia nam nagły ból – potwierdza to występowanie rwy kulszowej.

Rwa kulszowa – przyczyny

Nasz kręgosłup jest zbudowany z kręgów, pomiędzy którymi obecne są elementy chrzęstne – potocznie zwane dyskami. Moment w którym dyski zaczynają się przesuwać oraz naciskać na okoliczny nerw kulszowy to chwila, kiedy odczuwamy ból. Przyczyny tego schorzenia mogą być różne i mogą wynikać z choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa lub wypadnięcia dysku. Czasem wystarczy zbyt intensywny wysiłek, gwałtowny ruch, ale także nagłe wyziębienie organizmu.

Inne czynniki sprzyjające zachorowaniu na rwę kulszową:

• cukrzyca,
• otyłość,
• guzy nowotworowe uciskające na nerw,
• dieta uboga w wapń i sole mineralne,
• stres,
• palenie papierosów.

Rwa kulszowa w ciąży

Grupą bardziej narażoną na wystąpienie tego schorzenia są osoby ciężarne. Dzieje się tak dlatego, że zmiany hormonalne zachodzące w organizmie kobiety, powodują zmniejszenie napięcia więzadeł kręgosłupa. Dodatkowo ryzyko wystąpienie rwy kulszowej w ciąży jest tym większe, im więcej przybiera na wadze przyszła mama. Nie bez znaczenia jest też rosnące dziecko oraz powiększająca się macica, które mogą dodatkowo uciskać nerw kulszowy. 

Ćwiczenia na rwę kulszową

Aktywność fizyczna jest ważnym elementem w postępowaniu łagodzącym objawy rwy kulszowej. Szczególnie pomocne będą one u osób z mało zaawansowanymi zmianami w kręgosłupie. Najlepsze rezultaty osiągniemy trenując regularnie – należy zapomnieć o tym, że jednorazowa gimnastyka cokolwiek pomoże. Ważne również oprócz systematycznych ćwiczeń jest powolne i dokładne ich wykonywanie. 

Jakie są przeciwwskazania do ćwiczeń?

Przeciwwskazaniem do ćwiczeń jest atak rwy kulszowej lub rehabilitacja po ataku silnego bólu. Wtedy potrzebny jest relaks i odciążenie kręgosłupa. W pozostałych przypadkach najważniejsze jest połączenie dwóch typów ćwiczeń – rozciągających i wzmacniających. Możemy je wykonywać w domu mając do dyspozycji jedynie matę.

Rwa kulszowa – ćwiczenia rozciągające

Popularne są takie ćwiczenia jak: koci grzbiet, koszyczek, kołyska. Ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha z kolei służą ustabilizowaniu newralgicznego dla rwy kulszowej lędźwiowego odcinka kręgosłupa.

Jakie aktywności wybrać przy rwie kulszowej?

Pływanie łagodzi objawy rwy kulszowej

nasilenie objawów choroby może zmniejszyć również gimnastyka na basenie. Szczególnie korzystne jest pływanie w pozycji grzbietowej, natomiast odradzane jest mocno obciążające kręgosłup pływanie “żabką”.

Masaż może być pomocny w rwie kulszowej

Skuteczny przy rwie kulszowej jest masaż – nawet prosty, redukujący napięcie mięśni. Taki, który możemy wykonać w domowych warunkach. W przypadku bardziej skomplikowanych masaży wykonywanych przez specjalistów, powinny być one dobierane indywidualnie i dostosowane do stanu pacjenta. Masaż w rwie kulszowej nie działa na przyczynę bólu ale może blokować jego odczuwanie oraz rozluźniając mięśnie redukuje powstawanie w nich bolesnych zgrubień.

Joga i jazda na rowerze – czy mogą pomóc w rwie kulszowej?

Z innych aktywności które mogą przynieść ulgę warto wymienić to odpowiednio dobrane ćwiczenia jogi. Nie jest niestety zalecana jazda na rowerze.

Rwa kulszowa leczenie

Strategia leczenia rwy kulszowej zależy od nasilenia objawów oraz od przyczyny schorzenia. Podstawą leczenia jest odciążenie kręgosłupa. Leki na rwę kulszową to m.in. doustne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Dodatkowo miejscowo stosuje się maści i żele o tym samym działaniu. Pomocne są również leki rozkurczowe zmniejszające napięcie mięśni, przynoszące ulgę w bólu oraz ułatwiające rehabilitację. W wybranych przypadkach stosuje się leki przeciwdepresyjne i przeciwpadaczkowe, wykorzystując ich przeciwbólowe oraz wyciszające układ nerwowy właściwości.

Rwa kulszowa zastrzyki

Jeżeli wyżej wymienione metody nie przynoszą wystarczających efektów warto rozważyć iniekcje. Zastrzyki w rwie kulszowej to najczęściej  domięśniowo stosowane leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, sterydy. W tym wypadku zabieg nie jest skomplikowany, ale ciężko osiągnąć działanie leku w miejscu w którym jest ono najbardziej potrzebne. Inaczej wygląda sytuacja gdy ze względu na nasilenie objawów, brak działania poprzednio stosowanych leków – koniecznie jest podanie sterydowych zastrzyków zewnątrzoponowych w postaci precyzyjnych blokad. Wykonywane one są w szpitalu przez lekarza, pod kontrolą USG. Bywają sytuację, że dzięki temu udaje się nie tylko zmniejszyć objawy ale również wyeliminować przyczynę rwy kulszowej w postaci np. przepukliny kręgów.

Rwa kulszowa – leczenie operacyjne

W wybranych przypadkach stosuje się leczenie operacyjne, oczywiście pod warunkiem, że korzyści wykonania zabiegu przewyższają ryzyko. Jednym ze wskazań do zabiegu są objawy neurologiczne rwy kulszowej takie jak: zaburzenia czucia, nietrzymanie moczu czy brak poprawy po kilkutygodniowym wcześniejszym leczeniu farmakologicznym. Po opanowaniu ostrego stanu bólowego w rwie kulszowej pomocna jest rehabilitacja oraz zmiana stylu życia. Najczęściej stosowane są zabiegi cieplne, pole magnetyczne, ultradźwięki, opisane wcześniej ćwiczenia oraz terapia manualną w postaci np. masaży

Leczenie rwy kulszowej w ciąży

Osobnym zagadnieniem jest leczenie rwy kulszowej w ciąży. Z uwagi na wyjątkowy stan, unika się wtedy silnych leków przeciwbólowych i niektórych zabiegów. W takiej sytuacji najlepszym rozwiązaniem jest podjęcie decyzji o rehabilitacji kręgosłupa. Dodatkowo warto wybrać specjalistę, który wykona odpowiedni masaż.

Jak zapobiegać rwie kulszowej?

Ponieważ leczenie rwy kulszowej to długotrwały i kosztowny proces, wybitnie sprawdza się w przypadku tego schorzenia fragment przysięgi Hipokratesa – “lepiej zapobiegać niż leczyć”.  Dlatego tak ważne jest odpowiednie dbanie o zdrowie kręgosłupa.

1. Jeśli podnosisz ciężkie przedmioty – rób to prawidłowo

Dobrze jest unikać gwałtownych skłonów, czy nieprawidłowego podnoszenia ciężkich przedmiotów (lepiej kucnąć, zamiast pochylać się z wyprostowanymi nogami).

2. Wzmocnij mięśnie brzucha i kręgosłupa

Przydatne będą odpowiednie ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha i mięśnie przykręgosłupowe oraz pomagające kontrolować postawę naszego ciała.

3. Ćwiczenia rozpocznij pod okiem fizjoterapeuty

Warto pamiętać aby na początku ćwiczyć pod okiem fizjoterapeuty, dopiero później samemu w domu.

Jaki materac i poduszkę wybrać?

Duże znaczenie ma również odpowiednia higiena snu. Materac do spania nie powinien być zbyt miękki, poduszka pod głową niewielka a pozycja do spania wyprostowana.

Zadbaj o siebie!

Odpowiednia dieta, regularne ćwiczenia i idąca za tym utrata zbędnych kilogramów to mniejsze obciążenie dla kręgosłupa. Podczas długotrwałego siedzenia przy komputerze lub jazdy samochodem powinniśmy siadać tak aby całe uda przylegały do siedzenia. Warto pamiętać przy tym o częstej zmianie pozycji, oraz wyprostowanych plecach. Istotne również dla zachowania zdrowego kręgosłupa jest aby równomiernie rozkładać ciężar podczas np. noszenia zakupów.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.