Wpisz aby wyszukać

Udostępnij

Wysoka gorączka, ostry ból gardła, powiększenie węzłów chłonnych i nalot na migdałkach – to objawy, nie tylko anginy bakteryjnej – ale również mononukleozy zakaźnej. Wirus Epsteina-Barr (EBV) wywołujący mononukleozę przenosi się głównie przez bezpośredni kontakt ze śliną chorego. W wyniku infekcji u dzieci może dojść do powiększenia wątroby i śledziony. Mononukleozy w żadnym wypadku nie należy leczyć antybiotykiem. Jeżeli choroba przebiega łagodnie wystarczy leczenie objawowe, w ostrych stanach dzieci mogą wymagać hospitalizacji. Diagnostyka laboratoryjna tej infekcji u dzieci polega na różnicowaniu jej z anginą bakteryjną (wymaz z gardła) oraz wykonaniu badań krwi – morfologii, ocenie stężenia aminotransferaz ALT, AST oraz wykrywaniu swoistych przeciwciał anty-EBV.

Jak dziecko może zarazić się wirusem EBV?

Wirus rzadko przenosi się drogą kropelkową. Wrotami zakażenia, czyli drogą wnikania wirusów jest jama nosowo-gardłowa. Najczęściej, aby dziecko „złapało infekcję” potrzebny jest kontakt ze śliną chorego, która stanowi materiał zakaźny. W przypadku dzieci, przebywających w dużych grupach np. w żłobkach, przedszkolach czy na placach zabaw – infekcja przenosi się bardzo łatwo. Wspólna zabawa czy korzystanie z tych samych zabawek powoduje, że w jednym czasie może zarazić się kilkoro dzieci.

Dodatkowym problemem jest bardzo długi okres wylęgania infekcji – trwający średnio od 30 do 50 dni. Oznacza to, że pierwsze objawy mononukleozy u dziecka pojawiają się wiele dni po wniknięciu wirusa do organizmu.

Jakie objawy pojawiają się w przebiegu mononukleozy?

Objawy ostrej infekcji pojawiają się stopniowo i ustępują zwykle po 7-14 dniach. Klasyczną triadę objawów w mononukleozie zakaźnej tworzą:

1. Gorączka

Podwyższona temperatura ciała może utrzymywać się nawet 10-14 dniu. Gorączka u dzieci może obniżać się nieznacznie po podaniu leków przeciwgorączkowych.

2. Zapalenie gardła i migdałków podniebiennych

Ostry stan zapalny gardła powoduje u dziecka trudności w połykaniu, ból gardła i trudność w mówieniu. Bardzo często w przebiegu zakażenia EBV pojawia się nalot na migdałkach.

3. Powiększenie węzłów chłonnych (limfadenopatia)

Najczęściej powiększone są węzły chłonne szyjne oraz podżuchwowe. Rzadziej, pachowe, pachwinowe i karkowe. Przy dotykaniu węzły chłonne są niebolesne.

Inne objawy mononukleozy:

  • powiększenie wątroby (hepatomegalia) i śledziony (splenomegalia), występujące najczęściej po 3-4 dniach gorączki,
  • u małych dzieci często pojawia się nieżyt nosa (katar ma postać gęstej, śluzowej wydzieliny),
  • objawy nieswoiste – znaczne osłabienie, markotność, zmęczenie, apatia,
  • bóle mięśniowo-stawowe,
  • ból brzucha, wymioty,
  • kaszel,
  • pojawienie się obrzęku twarzy, szczególnie powiek,
  • zmiany skórne (wysypka plamisto-grudkowa, wysypki przypominające różyczkę).

Wśród dzieci obraz mononukleozy jest niejednorodny. Bywa również niejednoznaczny, dlatego bardzo często prawidłowe rozpoznanie na podstawie samych objawów jest utrudnione i wymaga wykonania badań diagnostycznych.

Błędne rozpoznanie i wysypka po antybiotyku! Nadwrażliwość na amoksycylinę u dzieci

Mononukleozy zakaźnej, jak wszystkich infekcji wirusowych nie leczymy nigdy antybiotykiem! Błędne zdiagnozowanie mononukleozy zakaźnej, jako anginy bakteryjnej (z uwagi na bardzo dużą zbieżność objawów) powoduje, że dziecko może zostać poddane antybiotykoterapii. Może to skutkować pojawieniem się po 7-10 dniach od rozpoczęcia antybiotykoterapii wysypki. Drobnoplamista wysypka w przebiegu leczenia anginy bakteryjnej – może sugerować, że tak naprawdę mamy do czynienia z infekcją EBV.

Badania diagnostyczne w kierunku infekcji EBV

Postawienie prawidłowej diagnozy i wykluczenie pomyłek w błędnym rozpoznaniu podłoża infekcji wymaga wykonania badań diagnostycznych, w tym:

  • wymazu z gardła wykluczającego anginę paciorkowcową,
  • morfologię krwi,
  • badanie ALT/AST,
  • badanie przeciwciał przeciwko EBV w klasie IgM.

Wymaz z gardła – diagnostyka różnicowa mononukleozy z anginą paciorkowcową

Bardzo często pierwszym badaniem na jakie decyduje się lekarz, jest wykluczenie anginy bakteryjnej. Zarówno angina ropna (bakteryjna, najczęściej wywołana przez paciorkowce), jak i mononukleoza zakaźna – powodują pojawienie się wysokiej gorączki oraz nalotu na migdałkach podniebiennych. Z tego powodu, wykonanie różnicowania tych dwóch infekcji jest bardzo ważne. Badaniem umożliwiającym rozpoznanie lub wykluczenia anginy ropnej jest szybki test na antygen Strep A lub badanie mikrobiologiczne. W jednym i w drugim przypadku materiałem do badania jest wymaz z gardła.

Badania laboratoryjne

1. Morfologia krwi z rozmazem manualnym

Najbardziej charakterystyczną cechą infekcji, która dotyczy praktycznie wszystkich chorych są zmiany w morfologii (obrazie krwi obwodowej).

Zmianie ulegają parametry (oznaczenia z wyniku badania laboratoryjnego):

  • WBC – liczba krwinek białych (leukocytów),
  • LYM – liczba limfocytów,
  • GRA – liczba granulocytów,
  • PLT – ilość płytek krwi (trombocyty),
  • NEU% – odsetek neutrofili.

W ciągu kilku pierwszych dni po pojawieniu się objawów mononukleozy, obraz krwi obwodowej jest podobny jak w innych infekcjach wirusowych tj. pojawia się leukopenia (obniżona ilość leukocytów) z granulocytopenią (zmniejszenie poniżej normy liczby granulocytów).

Wraz z rozwojem infekcji, obraz morfologii zmienia się – widoczna jest:

  • WBC – leukocytoza, podwyższona liczba leukocytów (białych krwinek),
  • LYM – limfocytoza, podwyższona liczba limfocytów,
  • NEU% – zmniejszenie odsetka neutrofilów,
  • PLT – trombocytopenia, małopłytkowość o niewielkim nasileniu.

Wykonanie przez diagnostę rozmazu manualnego oraz jego ocena mikroskopowa pozwala na stwierdzenie w krwi obecności dużych limfocytów, zwanych ze względu na odmienną budowę – atypowymi (tzw. mononuklearów).

2. Badanie poziomu aminotransferaz ALT, AST

Z uwagi na występowanie w przebiegu mononukleozy cech łagodnego, przejściowego zapalenia wątroby – zaleca się ocenę aktywności enzymów ALT oraz AST. W praktyce laboratoryjnej u chorujących na mononukleozę dzieci, w większości przypadków obserwuje się wzrost ALT i/lub AST. Rozpiętość wyników jest duża, a stężenie ALT i AST osiąga kilkadziesiąt, do nawet kilku tysięcy (U/L).

3. Badania serologiczne – przeciwciała anty-EBV-VCA IgM

W przebiegu infekcji EBV w krwi chorego, pojawiają się przeciwciała produkowane przez komórki układu odpornościowego. Swoiste przeciwciała przeciwko EBV pojawiają się w 2 tygodniu choroby. Diagnostycznie istotne jest oznaczenie przeciwciał skierowanych przeciwko VCA (antygen kapsydu EBV), EA (antygen wczesny), EBNA (antygen jądrowy). Wczesna faza infekcji (często nazywana „świeżym” zakażeniem) jest związana z pojawieniem się w krwi przeciwciał w klasie IgM. W tej klasie przeciwciał najwcześniej pojawiają się anty-VCA IgM.

U dzieci z podejrzeniem klinicznym mononukleozy zakaźnej rutynowym postępowaniem powinno być oznaczenie przeciwciał IgM anty-EBV-VCA. Są one wykrywane nawet u 95% dzieci z wczesną fazą infekcji.

W zdecydowanej większości przypadków wykrycie w krwi przeciwciał IgM anty-EBV-VCA, wystarcza do prawidłowego zdiagnozowania pierwotnego zakażenia wirusem. Dodatni (pozytywny) wynik badania oznacza ostrą fazę infekcji EBV lub świeżo przebyte zakażenie. Wysokie stężenie przeciwciał IgM anty-EBV-VCA w krwi utrzymuje się od 7 dni do 6 tygodni.

Artykuł powstał we współpracy z labhome.pl
Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.

Tagi::

Być może spodoba Ci się