Wpisz aby wyszukać

Udostępnij

Upośledzenie narządu wzroku znacznie obniża komfort życia, a utrata wzroku wyłącza z codziennej aktywności i bardzo utrudnia samodzielne funkcjonowanie. Wśród najczęściej występujących schorzeń narządu wzroku wymienia się: jaskrę, zaćmę, zwyrodnienie plamki żółtej, zapalenie rogówki, twardówki, tęczówki oraz odwarstwienie siatkówki. Jakie objawy powinny skłonić nas do odbycia wizyty u okulisty?

Spis treści:

  1. Jaskra
  2. Zaćma
  3. Odwarstwienie siatkówki
  4. Zwyrodnienie plamki żółtej
  5. Zapalenie rogówki, twardówki, tęczówki
  6. Pamiętaj o regularnych badaniach

Jaskra 

Jaskra jest postępującą i nieodwracalną neuropatią (stanem chorobowym nerwów) o nieznanej etiologii (przyczynie). Powoduje uszkodzenie komórek zwojowych siatkówki oraz nerwu wzrokowego, co znacznie zmniejsza pole oraz ostrość widzenia i może prowadzić do całkowitej utraty wzroku. Jest chorobą nieuleczalną, jej terapia polega na utrzymywaniu funkcji widzenia. Każdego roku jaskra prowadzi do ślepoty około 2,4 miliona osób. Odpowiednia profilaktyka może zapobiegać wystąpieniu jaskry, a wczesna diagnostyka znacznie spowolnić jej rozwój. 

Czynniki ryzyka wystąpienia jaskry

Wśród czynników ryzyka wystąpienia jaskry wymienia się: 

  • wiek, 
  • występowanie jaskry w rodzinie, 
  • niedociśnienie oraz nadciśnienie tętnicze, 
  • cukrzycę, 
  • zaburzenia gospodarki lipidowej, 
  • podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe,
  • krótkowzroczność. 

Osoby, u których występuje przynajmniej jeden czynnik ryzyka wystąpienia jaskry, powinny raz na rok odbyć wizytę u okulisty. Osoby ze zwiększonym ryzykiem powinny być pod stałą kontrolą lekarza. Wyróżnia się kilka rodzajów jaskry, jednak najczęściej występującym jest jaskra otwartego kąta. Początkowo przebiega bezobjawowo – dlatego tak ważna jest profilaktyka. Pierwsze oznaki tej choroby pojawiają się przy znacznym uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Pojawia się dyskomfort, utrata ostrości wzroku oporna na korekcję okularami. Dochodzi do niezauważalnego zawężenia pola widzenia, w wyniku czego nieświadomie pacjent potrąca przedmioty oraz staje się coraz gorszym kierowcą. Może pojawić się uczucie „zmęczonych” oczu oraz bóle głowy – zwłaszcza w godzinach porannych. Znaczny wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego może skutkować występowaniem „tęczowych kół” wokół źródeł światła. 

Upośledzenie wzroku wiąże się z większą urazowością oraz występowaniem stanów depresyjnych. Bardzo ważne jest wczesne udanie się do specjalisty, gdyż zaawansowaną jaskrę trudniej się leczy. Nie należy więc bagatelizować żadnych problemów ze wzrokiem, nawet jeśli samoistnie ustąpią. Okulista przeprowadzi badanie dna oka, dokona pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego, a w razie potrzeby zleci bardziej zaawansowane formy diagnostyki. 

Podstawowym badaniem wykrywającym większość problemów jest badanie dna oka, które może być wykonane w niemal każdym gabinecie okulistycznym.

Zaćma

Kolejną podstępnie rozwijającą się chorobą wzroku jest zaćma – postępujące zmętnienie soczewki oka. Może rozwijać się latami, nie upośledzając ostrości widzenia, doprowadzając do utraty wzroku. Wraz z wiekiem soczewka oka staje się grubsza i cięższa, zachodzą w niej zmiany obniżające jej przejrzystość. Podobnie jak w przypadku jaskry pojawia się zaburzenie ostrości wzroku niedające się korygować okularami. Obraz widziany przez osobę chorą na zaćmę jest rozmazany, przyciemniony, wyblakły. Odczuwalna jest większa wrażliwość na światło, dająca czasem objawy bólowe. Paradoksalnie utrudnione jest także widzenie przy słabym oświetleniu. Zaawansowana zaćma powoduje zmianę koloru źrenic z czarnego na szaro-biały. 

Przyczyny zaćmy

Zaćma najczęściej pojawia się w obojgu oczach, jednak postęp choroby w każdym z nich może się różnić. Przyczyną powstania zaćmy mogą być czynniki genetyczne – mówimy wtedy o zaćmie wrodzonej, występuje ona już w momencie urodzenia. Zaćma pourazowa rozwija się w wyniku urazu gałki ocznej. Zaćma wtórna może pojawić się jako objaw towarzyszący cukrzycy, atopowemu zapaleniu skóry, sterydoterapii. Najczęściej występującą formą zaćmy jest zaćma starcza, związana z wiekiem. 

Zaćma – czynniki ryzyka

Ryzyko rozwoju zaćmy wzrasta więc wraz z wiekiem, częściej pojawia się u palaczy, diabetyków (osób chorujących na cukrzycę), zmagających się z nadciśnieniem tętniczym oraz długotrwale stosujących sterydy. Może powstać w wyniku urazu oka oraz po długotrwałej ekspozycji na promieniowanie ultrafioletowe. Jedyną formą leczenia zaćmy jest zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu soczewki i zastąpieniu jej sztuczną. Diagnoza stawiana jest po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego oraz badaniu dna oka. Wykonywane jest także badanie ultrasonograficzne (USG oka). Wczesne wykrycie schorzenia oraz szybka decyzja o leczeniu chirurgicznym znacznie zwiększa szanse na skuteczność terapii. 

Odwarstwienie siatkówki

Siatkówka jest najważniejszym elementem oka, odpowiada za powstawanie wrażeń wzrokowych. Wynika to z obecności fotoreceptorów, które zamieniają promienie świetlne w obraz. Uszkodzenie siatkówki może być przyczyną ślepoty. Siatkówka ściśle przylega do ciała szklistego – struktury wypełniającej gałkę oczną. Wraz z wiekiem następuje obkurczanie i oddzielanie ciała szklistego od siatkówki. W widzianym obrazie zaczynają pojawiać się ciemniejsze punkty, które nieznacznie mogą się przesuwać wraz z ruchami głowy. Gdy dojdzie do pociągania siatkówki, widoczne będą błyski – krótkotrwałe, silne wrażenia świetlne. 

Między siatkówką a ciałem szklistym mogą pojawić się przedarcia, przez które płyn z gałki ocznej będzie przenikać pod siatkówkę. Spowoduje to odwarstwienie siatkówki, któremu może towarzyszyć krwotok. Jedyną formą leczenia tego schorzenia jest zabieg chirurgiczny. Jeśli w naszym polu widzenia pojawiają się błyski lub ciemne plamy, musimy jak najszybciej udać się do lekarza okulisty. Do czasu wizyty należy unikać aktywności fizycznej i gwałtownych ruchów głową. Specjalista poda nam środek rozszerzający źrenicę i dokona badania dna oka. Ryzyko odwarstwienia siatkówki wzrasta wraz z wiekiem – ważna jest odpowiednia profilaktyka narządu wzroku, tak aby zminimalizować szanse na wystąpienie choroby. Dotyczy ona częściej osób zmagających się z krótkowzrocznością, po przebytych urazach głowy i oka oraz po operacji zaćmy. 

Zwyrodnienie plamki żółtej

Najpowszechniejszą i nieodwracalną przyczyną ślepoty u osób powyżej 60. roku życia jest zwyrodnienie plamki związane z wiekiem – AMD (Age-related Macular Degeneration). Pierwsze objawy schorzenia są trudno uchwytne, zwłaszcza jeśli zaburzenie dotyczy tylko jednego oka. Początkowo odczuwany jest dyskomfort podczas czytania, pisania lub takich codziennych czynności jak wiązanie butów. Obraz staje się niewyraźny, a przedmioty zdeformowane. Patrząc na kartkę w zeszycie, linie proste, na które skierowany jest nasz wzrok, ulegają zakrzywieniu; na obrzeżach obraz jest prawidłowy. Wraz z rozwojem schorzenia pojawia się charakterystyczne zaciemnienie środka widzianego obrazu. Stopniowo ciemna plama się powiększa, zanika ostrość widzenia, blakną widziane kolory, w końcu plama zajmuje całe pole widzenia. 

Zwyrodnienie plamki żółtej – diagnostyka

Zdiagnozowanie zwyrodnienia plamki możliwe jest po wykonaniu testu Amslera. Polega on na przedstawieniu pacjentowi obrazu, na którym narysowana jest kratka z zaznaczonym ciemnym punktem na przecięciu prostopadłych linii. Jeśli pacjent zauważy krzywienie się linii oraz czarną plamę w środku, oznacza to początek AMD. Wyróżnia się dwa rodzaje tej choroby – suchą i wysiękową (mokrą). Postać sucha występuje częściej niż postać wysiękowa. Dochodzi w niej do stopniowego zaniku nabłonka barwnikowego siatkówki oraz fotoreceptorów obecnych w plamce. Powoduje to znaczne ograniczenie ostrości widzenia.

Leczenie suchej postaci zwyrodnienia plamki polega na spowolnieniu tempa rozwoju zmian. Postać wysiękowa pojawia się rzadziej. Naczynia obszaru plamkowego zaczynają się w nieprawidłowy sposób rozrastać, niszcząc siatkówkę i prowadząc tym do ślepoty. Postać mokrą AMD leczy się poprzez hamowanie wzrostu lub całkowite zniszczenie naczyń podsiatkówkowych. Oprócz predyspozycji genetycznych do rozwoju zwyrodnienia plamki przyczynia się palenie papierosów. Częściej pojawia się u osób z jasnym kolorem tęczówek, po przebytej operacji zaćmy i zmagających się z nadwzrocznością. Zmniejszenie ryzyka wystąpienia AMD można osiągnąć poprzez systematyczną suplementację DHA – kwasu dokozaheksaenowego oraz karotenoidów – luteiny i zeaksantyny.

Zapalenie rogówki, twardówki, tęczówki

Twardówka nadaje kształt gałce ocznej i pełni funkcje ochronne jej wewnętrznych struktur. Rogówka stanowi przednią błonę oka. Również chroni oko przed uszkodzeniami, a jej najważniejszą rolą jest udział w procesie widzenia. Kolor oczu determinuje tęczówka. Znajdują się w niej mięśnie źrenicy – odpowiadające za jej rozszerzanie i zwężanie, dzięki czemu regulowana jest ilość wpadającego do oka światła. Wszystkie te struktury są niezwykle ważne dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku. 

Stany zapalne mogą rozwijać się w twardówce, rogówce oraz tęczówce oka. Powodują dyskomfort, ból, zmianę zabarwienia gałki ocznej. Pojawia się uczucie ciała obcego w oku, śluzowa lub śluzowo-ropna wydzielina, łzawienie, światłowstręt oraz zaburzenia widzenia. Objawy te wymagają konsultacji z lekarzem okulistą w celu zdiagnozowania rodzaju zapalenia i wdrożenia odpowiedniego leczenia. 

Zapalenie rogówki

Zapalenie rogówki wywoływane jest przez drobnoustroje chorobotwórcze – bakterie, wirusy, grzyby. Wnikają one w obręb rogówki, skutkując pojawieniem się nacieków zapalnych ograniczających przeźroczystość rogówki. Objawem zapalenia rogówki jest ból, światłowstręt, zmniejszona ostrość widzenia. Dochodzi do zaczerwienienia oka, obrzęku powiek, może pojawić się śluzowo-ropna wydzielina. Nie należy czekać aż objawy same ustąpią, brak wizyty u specjalisty i wprowadzenia odpowiedniego leczenia może doprowadzić do zniszczenia rogówki. Do zakażenia drobnoustrojami może dojść w wyniku urazu oka, nieprawidłowego noszenia soczewek kontaktowych, niedomykalności powiek oraz w przebiegu zespołu suchego oka. Stan zapalny może pojawić się także jako objaw niedoboru odporności oraz alergii. Aby uniknąć zapalenia rogówki, należy przestrzegać prawidłowej higieny oczu, pamiętać o okularach ochronnych podczas wykonywania prac narażających oko na urazy i dbać o odpowiednie nawilżanie oczu. 

Zapalenie twardówki i nadtwardówki

Jednym z elementów twardówki jest nadtwardówka. Stan zapalny może dotyczyć nadtwardówki lub twardówki – są to dwa odrębne schorzenia. Zapalenie nadtwardówki najczęściej ma łagodny przebieg i zazwyczaj ustępuje samoistnie. Może wystąpić podczas migreny, w wyniku narażenia na silny stres lub drażniące substancje chemiczne. Pojawia się przy trądziku, atopowym zapaleniu skóry oraz chorobach tkanki łącznej. Odczuwalny jest dyskomfort, czasem ból, niepromieniujący, widoczne jest żywo-czerwone zaczerwienienie oka. Zapalenie twardówki może natomiast prowadzić do ciężkich uszkodzeń narządu wzroku. Towarzyszy mu narastający, często promieniujący do czoła lub skroni ból, dochodzi także do zaburzeń widzenia. Gałka oczna przyjmuje sino-czerwony kolor. 

Zapalenie twardówki często towarzyszy RZS (reumatoidalnemu zapaleniu stawów), wrzodziejącemu zapaleniu jelita grubego, łuszczycowemu zapaleniu stawów. Może pojawić się w wyniku urazów lub nadmiernej ekspozycji na szkodliwe promieniowanie. Diagnoza stawiana jest na podstawie oceny obrzęku twardówki oraz koloru zaczerwienienia gałki ocznej. Zapalenie twardówki ma często charakter nawrotowy. 

Stan zapalny tęczówki

Zapalenie tęczówki jest ostrą, nawrotową chorobą, która oprócz tęczówki obejmuje także ciało rzęskowe i rozszerza się na otaczające tkanki. Może prowadzić do upośledzenia widzenia lub trwałego uszkodzenia wzroku. Przyczyny stanu zapalnego tęczówki są trudne do ustalenia. Występuje on w przebiegu chorób autoimmunologicznych lub w wyniku zakażenia drobnoustrojami – wirusami, bakteriami, grzybami. Może pojawić się ból, dyskomfort, zaczerwienienie i obecność „mętów” w polu widzenia. Ważna jest szybka wizyta u okulisty, który, przeprowadzając wywiad oraz badanie dna oka, określi rodzaj stanu zapalnego i wdroży odpowiednie leczenie. 

Pamiętaj o regularnych badaniach

Rozwój chorób oczu jest silnie powiązany z wiekiem oraz stylem życia. Brak odpowiednio zbilansowanej diety, brak aktywności fizycznej i palenie tytoniu są, obok predyspozycji genetycznych, głównymi przyczynami ich występowania. Początkowo różne schorzenia narządu wzroku dają podobne objawy – dyskomfort, zaburzenia widzenia, ból, zaczerwienienie. Nie można bagatelizować tych sygnałów. Podstawowym badaniem wykrywającym większość problemów jest badanie dna oka, które może być wykonane w niemal każdym gabinecie okulistycznym. Wczesne wykrycie choroby oczu pozwala na uniknięcie utraty wzroku. O zmysł wzroku należy dbać, a wszelkie problemy natychmiast skonsultować z lekarzem.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.

Tagi::

Być może spodoba Ci się