Wpisz aby wyszukać

Kolka u noworodka – jak sobie z nią radzić?

Udostępnij

Kolka niemowlęca jest zjawiskiem znanym, ale budzącym lęk wśród świeżo upieczonych rodziców. Po raz pierwszy pojęcie kolka niemowlęca zostało wprowadzone do podręczników pediatrii ok. 250 lat temu, jednak jak dotąd jego etiologia nie jest jasna. Szacuje się, że dotyczy nawet 40% niemowląt i częściej występuje u dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym. Kolka jest zjawiskiem niewątpliwie bardzo nieprzyjemnym nie tylko dla maluszków; wpędza w skrajne wyczerpanie i bezsilność również samych opiekunów. Zdesperowani rodzice szukają pomocy u pediatrów, nierzadko również w aptece, aby ulżyć cierpieniom swych pociech.

Jak zdiagnozować kolkę u noworodka

Kolka dotyka najmłodsze dzieci; pojawia się w początkowych tygodniach życia i trwa zwykle do 4.-5. miesiąca życia, zwykle ustępując samoistnie po pierwszym półroczu życia. Jej przyczyna nadal nie została zdiagnozowana.

Kolka niemowlęca manifestuje się nagłym, napadowym płaczem, występującym z podkurczeniem nóżek, powiększeniem brzucha i zwiększeniem ilości gazów oraz trudnościami z wypróżnieniem u zdrowych i prawidłowo rozwijających się niemowląt. Zwykle pojawia się w godzinach wieczornych, stąd w Wielkiej Brytanii nazywana jest evening colic, co w dosłownym tłumaczeniu znaczy wieczorna kolka.

Mimo wielu lat obserwacji i badań nadal nie jest znana jej przyczyna. Przypuszcza się, że pojawienie się kolki ma związek z nadwrażliwością na białko mleka krowiego, nietolerancją laktozy, zaburzeniem mikrobioty przewodu pokarmowego, niedojrzałością układu nerwowego, negatywnym wpływem dymu papierosowego, nieprawidłowymi technikami karmienia oraz czynnikami psychospołecznymi. Podczas płaczu, który często jest nieodzowną częścią egzystencji niemowlaków, dziecko może połykać zbyt duże ilości powietrza, a to z kolei może być przyczyną kolki. Jest niewątpliwie złożoną reakcją niemowlaka na środowisko, które go otacza.

Objawy kolki u noworodka

  • napadowy płacz lub krzyk, którego nie sposób ukoić, pojawiający się i kończący bez konkretnej przyczyny,
  • tzw. „reguła trzech”, która jest kryterium czasowym: kolka trwa co najmniej 3 godziny dziennie, występuje co najmniej 3 dni w tygodniu przez co najmniej 1 tydzień,
  • ostatnim warunkiem jest prawidłowy rozwój fizyczny i przyrost masy ciała.

Podczas badania należy wykluczyć choroby, w tym nowotworowe, wady anatomiczne i metaboliczne oraz inne zaburzenia układu pokarmowego. Napadowy płacz i niepokój dziecka może być związany z wieloma infekcjami, np. z zapaleniem ucha środkowego, zakażeniem układu moczowego, nieżytem żołądkowo-jelitowym czy zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu.

Ciekawa zdaje się być teoria, mówiąca, że kolka jest odpowiednikiem migreny u dzieci starszych, będąc odzwierciedleniem niedojrzałości układu nerwowego oraz nadwrażliwością na bodźce zewnętrzne i wewnętrzne. Zaburzona interakcja między jelitami a mózgiem (oś jelita-mózg) manifestuje się pod postacią nadmiernej reakcji nerwów czuciowych i podprogową reakcją bólową. W efekcie nieskoordynowane działanie zwieraczy przewodu pokarmowego może prowadzić do ich skurczu, co utrudnia ujścia gazów. Powyższe twierdzenia ściśle łączą się z mikrobiotą przewodu pokarmowego, która oddziałuje na oś jelita-mózg. Słuszne wydają się być również przypuszczenia o wpływie nadmiernej ilości bodźców (światło, hałas) docierających do malucha, tak zwane przestymulowanie oraz stanu psychicznego matki i relacji w rodzinie. Podkreśla się również istotę laktacji i karmienia piersią, co ma znacznie zredukować prawdopodobieństwo wystąpienia kolki.

Leczenie farmakologiczne kolki u niemowlaka

Sposoby leczenia farmakologicznego opierają się przede wszystkim na bardzo popularnym leku jakim jest symetykon, który działa w obrębie układu pokarmowego – zmniejszając napięcie powierzchniowe gazów jelitowych i ułatwiając ich wydalanie. Trymebutyna jest lekiem o udokumentowanej skuteczności, jednak musi być zlecona przez lekarza, gdyż kategoria dostępności leku pozwala go wykupić wyłącznie na podstawie recepty. Skoro jedną z przyczyn ma być niedojrzałość mikrobioty niemowląt, coraz częściej sięga się również po preparaty zawierające probiotyki.

Kolki mogą być także spowodowane nietolerancją laktozy (cukier zawarty w mleku) lub niedostateczną ilością enzymu laktazy, który rozbija cząsteczki laktozy, ułatwiając jej trawienie. W tym przypadku pomocne okazują się preparaty zawierające w swym składzie właśnie laktazę. Nietolerancję laktozy można wykryć za pomocą specjalistycznych badań, mierząc poziom wydychanego wodoru, czy pH stolca. Istnieją także specjalne rurki (katater rektalny), które delikatnie stymulują mięśnie, prowadząc do ich rozluźnienia, dzięki temu ujście gazów jest możliwe.

Kolka u niemowlaka a jelita

Mikrobiota dziecka dopiero w drugim roku życia przypomina skład flory osoby dorosłej. Ostatnie doniesienia wskazują na to, że początki mikrobioty sięgają życia płodowego, co obala wcześniejsze twierdzenia o jałowości noworodków. Nowo narodzone dziecko posiada florę, którą otrzymuje od matki. Mikrobiota kształtuje się w ciągu 1000 pierwszych dni życia (w ten czas wlicza się ciążę).

Biorąc owe dane pod uwagę, słuszne wydaje się być twierdzenie mówiące o maksymalnym wykorzystaniu pierwszych lat życia na prawidłową kolonizację jelit. Liczne dane z literatury dowodzą, jak ważna i kluczowa dla organizmu jest prawidłowa kolonizacja jelit. Ciekawe wydają się badania pod kątem kolki niemowlęcej. Bakterii probiotycznych jest mnóstwo, dlatego też istotny jest dobór preparatu zawierającego określone mikroorganizmy. Skład mikrobioty może wpływać na sygnały nerwowe odpowiedzialne za ból, które odgrywają rolę w patogenezie kolki niemowlęcej. Dlatego też sugeruje się, że suplementacja probiotykami, powinna zapobiec bolesnym dolegliwościom u noworodków. Mimo że dane nie są jednoznaczne, z badań wynika, że Lactobacillus reuteri DSM 17938 (L. reuteri) okazują się pomocne w leczeniu kolki niemowlęcej. Wysoce stężone mieszanki zawierające wiele różnych szczepów bakterii mlekowych z rodzaju Lactobacillus, a także Bifidobacterium i Streptococcus również wydają się być skuteczne w leczeniu objawów kolki niemowlęcej. Mikrobiota emituje i odbiera wiele sygnałów z mózgu, dlatego też twierdzenie, że zmiany w jego składzie mogą pełnić dużą rolę w patogenezie kolki niemowlęcej wydaje się być w pełni uzasadnione.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.

Tagi::