E-recepta – co powinien o niej wiedzieć każdy Pacjent

E-recepta (elektroniczna recepta) stała się obowiązkowa od 8 stycznia 2020 roku. Jest ona elektronicznym dokumentem stosowanym zamiast tradycyjnej recepty w postaci papierowej. Nowa forma realizacji recept ma ograniczyć błędy, zaoszczędzić czas oraz wyeliminować recepty nieczytelne, czy fałszywe.

Akty prawne regulujące kwestie związane z e-receptą

E-recepta jest jedną z kluczowych e-usług, stanowiącą element procesu informatyzacji sektora ochrony zdrowia w Polsce. To część e-zdrowia – wielkiego projektu finansowanego ze środków unijnych. Zmiana ta pozwala na zwiększenie efektywności zarządzania systemem ochrony zdrowia oraz w swoim założeniu ma przyczynić się do oszczędności czasu lekarzy, pacjentów i farmaceutów.

Najważniejsze akty prawne regulujące kwestie związane z e-receptą to:

• ustawa z dnia 1 marca 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wprowadzeniem e-recepty (Dz.U. z 2018 r. poz. 697),
• rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 kwietnia 2018 r. w sprawie recept (Dz.U. z 2018 r. poz. 745),
• ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem rozwiązań w obszarze e-zdrowia (Dz.U. z 2019 r. poz. 1590),
• oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia dnia 6 grudnia 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie recept (Dz.U. z 2019 r. poz. 2395).

Dwa pierwsze z wymienionych aktów prawnych miały zasadnicze znaczenie dla odejścia od papierowej formy wystawiania recept, jednak w samej treści recepty nie wprowadziły zasadniczych zmian. Dopiero ustawą z dnia 19 lipca 2019 roku o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrażaniem rozwiązań w obszarze e-zdrowia, wprowadzone zostały najistotniejsze regulacje w zakresie wystawiania i realizowania e-recept.

Papierowa recepta w wyjątkowych sytuacjach

Co do zasady – recepty elektroniczne (tzw. e-recepta) zastąpiły papierowe od dnia 8 stycznia 2019 roku, kiedy to stały się obowiązkowym dokumentem uprawniającym do otrzymania leku. W kilku sytuacjach nadal będzie jednak możliwe wystawienie pacjentowi recepty papierowej. Wyjątkami tymi są recepty.:

• transgraniczne,
• na leki z importu docelowego,
• pro familiae/pro autore oraz
• wystawiona w sytuacji, w której lekarz nie ma dostępu do systemu informatycznego (np. wizyta domowa) lub awaria systemu informatycznego.

Jak zrealizować e-receptę?

Przepisy o e-recepcie stanowią, że pacjent może otrzymać ją w jeden z następujących sposobów:

• w formie SMS-a z 4-cyfrowym kodem dostępu,
• poprzez e-maila z informacją o wystawionej e-recepcie,
• w postaci pliku PDF,
• w formie wydruku informacyjnego o wystawionej e-recepcie.

W przypadku SMS-a pacjent podaje w aptece kod oraz numer PESEL. Po otrzymaniu wiadomości e-mail, udostępnia farmaceucie kod kreskowy na ekranie telefonu albo klucz dostępu. Wydruk natomiast należy podać farmaceucie, który odda nam go po sprawdzeniu.

E-recepta – leków wystarczy nawet na 360 dni

Najważniejszą regulacją wdrożoną ustawą z 2019 roku jest możliwość przepisywania przez lekarza na jednej e-recepcie leków na okres 360 dni stosowania. W przypadku recepty papierowej, która w przypadkach opisanych powyżej nadal pozostaje w obrocie, istnieje jednak ograniczenie – ilość produktu leczniczego na jednej recepcie nie może przekraczać ilości niezbędnej do 120-dniowego stosowania.

Istotne natomiast jest to, że pielęgniarka lub położna będzie mogła wystawić e-receptę na okres 180 dni.

W przypadku środków antykoncepcyjnych pielęgniarka lub położna mogą przepisać je wyłącznie w ramach kontynuacji zlecenia lekarskiego.

Z dniem 1 stycznia 2020 roku weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 grudnia 2019 roku, zmieniające rozporządzenie w sprawie recept, które wprowadza zasadnicze zmiany w zakresie terminu jej realizacji.

Jak długo ważna jest e-recepta?

Zgodnie z nowymi zasadami wszystkie recepty zarówno papierowe jak i recepty elektroniczne (inaczej recepta online) ważne są przez okres 30 dni. Również i w tym przypadku istnieją wyjątki:

• recepty na antybiotyki do stosowania wewnętrznego lub parenteralnego ważne są 7 dni od daty wystawienia. Co ważne, recepta ta również może opiewać na okres kuracji 360 dni. Zaordynowana ilość leku powinna zostać wydana w terminie 7 dni ważności,
• recepty, z uwzględnieniem jednorazowego wydania na 180 dni,
• recepta na produkty immunologiczne, ale jedynie wytwarzane indywidualnie dla pacjenta, ważna jest przez okres 120 dni,
• kolejny bardzo istotny wyjątek to okres 365 dni ważności recepty od daty jej wystawiania lub naniesionej ,,daty realizacji od dnia”, dla recept elektronicznych, na których osoba uprawniona do jej wystawienia oznaczyła, że recepta taka ważna jest 365 dni. Okres terapeutyczny, na jaki lekarz może zaordynować lek na takiej recepcie, również wynosi 360 dni. Realizacja recepty następuje z uwzględnieniem możliwości jednorazowego wydania leku na okres 180 dni. W tym przypadku znajduje zastosowanie przepis art. 96a ust. 7a ustawy – Prawo farmaceutyczne, mówiące o tym, że przy realizacji recepty po upływie 30 dni od daty wystawienia lub ,,daty realizacji od dnia” należy odliczyć ilość leku, jaka zostałaby użyta w okresie, który upłynął, uwzględniając podane dawkowanie. Biorąc pod uwagę komunikat Ministra Zdrowia z dnia 28 listopada 2019 roku, odliczenia dokonujemy tylko przy pierwszej realizacji, gdy nastąpiła ona po upływie terminu, o którym mowa powyżej.

E-recepta – zalety

Niewątpliwą zaletą e-recepty jest to, że jeżeli lekarz przepisał więcej leków, pacjent nie musi prosić o odpis i każdy lek może kupić w dowolnej aptece osobno. Każda bowiem pozycja w e-recepcie jest osobną receptą. Ważne natomiast jest to, że mając na niej więcej niż jedno opakowanie leku, wszystkie te opakowania muszą zostać zrealizowane w jednej aptece. Pacjent może jedynie rozłożyć w czasie zakup wszystkich opakowań, jednak musi to nastąpić w dacie ważności takiej recepty.

Dodatkowo, pacjent może w każdej chwili sprawdzić, jak przyjmować lek, gdyż na e-recepcie znajdzie stosowne informacje o przepisanym dawkowaniu.

Dokument ten zatrzymuje dla siebie. Może także otrzymać kolejną e-receptę bez wizyty w gabinecie, zamawiając ją na portalu pacjenta, jednak tylko po ustaleniu z lekarzem. Korzyścią jest także to, że e-recepta jest zawsze czytelna, a zatem nie ma ryzyka, że farmaceuta będzie miał trudności w odczytaniu właściwej nazwy leku.

Jakby nie patrzeć na proces cyfryzacji sektora służby zdrowia, sytuacja nadal rozwija się bardzo dynamicznie. E-recepta jest tego najlepszym przykładem, chociażby z uwagi na fakt, że regulacje prawne odnośnie do zasad jej realizacji zmieniły się w przeciągu ostatniego półrocza kilkukrotnie. Możemy podejrzewać, że nadal będą powstawały nowe akty prawne uszczelniające obieg informacji i mające na celu zwiększenie informatyzacji tego sektora, a tym samym zmniejszenie trudności w uzyskaniu dostępu do leków. E-recepta jest krokiem milowym w zakresie cyfryzacji służby zdrowia. Pozostaje jedynie mieć nadzieję, że spełni ona założone cele i oczekiwania zarówno lekarzy jak i farmaceutów, natomiast pacjentom przyniesie wymierne korzyści.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.