Jak wyleczyć zapalenie zatok – leki roślinne

Nieżyt błony śluzowej nosa i zatok tzw. zapalanie zatok to problem, z jakim najczęściej pacjenci zgłaszają się do laryngologa. Większość przypadków ma podłoże wirusowe, co tłumaczy powszechne występowanie schorzenia w sezonie jesienno-zimowym. Dużym problemem w terapii zapalenia zatok jest nadużywanie antybiotyków oraz to, że wiele leków działających objawowo można stosować tylko krótkotrwale.

Fitoterapia na zapalenie zatok

Skuteczną alternatywą dla stosowanych konwencjonalnie środków jest racjonalna fitoterapia. Zastosowane odpowiednio wcześnie leki pochodzenia roślinnego, pozwalają na przywrócenie stanu równowagi fizjologicznej w obrębie chorych zatok, zanim dojdzie do nadkażenia bakteryjnego i konieczności wdrożenia antybiotykoterapii.

Zapalenie zatok przynosowych

W stanie fizjologicznym zatoki sprawnie samooczyszczają się z zanieczyszczeń i drobnoustrojów wdychanych wraz z powietrzem. Wytwarzany przez komórki nabłonkowe żel wychwytuje zanieczyszczenia, a specjalne rzęski falistymi ruchami przemieszczają go do ujścia zatoki i dalej aż do gardła. Drenaż ten umożliwia specjalna sieć kanałów, tzw. kompleks ujściowo-przewodowy.

Po wniknięciu drobnoustrojów drogami oddechowymi, produkcja śluzu wzrasta i pojawia się katar. Ma to na celu mechaniczne usunięcia patogenu. Równocześnie następuje przekrwienie i obrzęk śluzówki, dzięki czemu czynniki odpowiedzi immunologicznej mogą dotrzeć do miejsca inwazji.

UWAGA! Niestety katar i obrzęk upośledzają ruchomość rzęsek oraz drożność kanałów odpływowych. Wydzielina zaczyna się gromadzić. W następnym stadium katar przybiera lepką postać, której coraz trudniej się pozbyć. 

Podstawa to oczyszczanie

Zbyt długie zaleganie śluzu może spowodować, że stanie się on wymarzoną pożywką dla bakterii. Na wczesnym etapie nieżytu nosa najważniejsze jest zatem, aby wydzielina z nosa była systematyczne oczyszczana. Tradycyjne krople i aerozole obkurczające obrzękniętą śluzówkę są pomocne, lecz niestety często nadużywane.

UWAGA! Nadmierne przedłużanie terapii prowadzi do wtórnego obrzęku zwanego polekowym nieżytem nosa.

Doustne leki przeciwobrzękowe i przeciwzapalne mają natomiast liczne działania niepożądane i nie każdy może je stosować.

Leki roślinne na zapalenie zatok

Oczyszczanie zatok skutecznie wspomagają metody naturalne jak płukanie nosa, inhalacje oraz roślinne, doustne leki sekretolityczne. Metody te w prosty i bezpieczny sposób powodują upłynnienie gęstego śluzu i łatwiejsze oczyszczenie nosa. Bogaty, naturalny skład, wielokierunkowe działanie oraz skuteczność potwierdzona badaniami klinicznymi powoduje, że ostatnia z wymienionych grup zasługuje na szczególne zainteresowanie.

Fitofarmaceutyk to lek zawierający w składzie rośliny lub substancje z nich pozyskane. Każda roślina zawiera kombinację wielu substancji czynnych. Rośliny sklasyfikowane jako lecznicze, cechuje wysoka zawartość substancji wpływających korzystnie na zdrowie. Receptury leków roślinnych wynikają przede wszystkim z wielopokoleniowego ich stosowania w tradycyjnej medycynie ludowej. Komponując mieszanki z różnych roślin leczniczych, można uzyskać lek roślinny o szerokim spektrum działania.

W fitoterapii zapalenia zatok wykorzystuje się właściwości sekretolityczne (rozrzedzające), przeciwzapalne, immunostymulujące, przeciwobrzękowe i przeciwdrobnoustrojowe roślin. W skład doustnych ekstraktów roślinnych zarejestrowanych w leczeniu zapalenia zatok wchodzą surowce farmaceutyczne, takie jak: kwiat bzu czarnego, korzeń goryczki, kwiat pierwiosnka lekarskiego, ziele szczawiu czy ziele werbeny.

Rodzaje ekstraktów roślinnych na ból zatokowy

Goryczka żółta (Gentiana lutea) na zapalenie zatok

Surowcem farmaceutycznym pozyskiwanym z goryczki jest korzeń roślin 3-, 4-letnich. Zawiera substancje goryczkowe, tzw. sekoirydoidy, pochodne ksantonu, węglowodany oraz alkaloidy. W leczeniu zatok wykorzystuje się głównie działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające i sekretolityczne goryczki. Stymuluje ona również układ odpornościowy oraz działa grzybobójczo.

Bez czarny (Sambucus nigra) na zapalenie zatok

W lecznictwie wykorzystuje się kwiatostany oraz dojrzałe owoce bzu czarnego. Najważniejszym składnikiem kwiatostanu są flawonoidy (rutozyd, pochodne kemferolu i kwercetyny) i kwasy fenolowe. Ponadto bez zawiera olejek, garbniki, śluz i sole mineralne. Stosowany jest w przeziębieniach jako środek napotny, moczopędny i immunomodulujący. Kwiaty bzu czarnego zwiększają elastyczność oraz obniżają przepuszczalność ścian naczyń włosowatych, biorąc udział w zmniejszeniu wysięku z nosa w nieżytach wirusowych jak i alergicznych.

W dojrzałych owocach jest sporo glikozydów antocyjanowych, garbników, rzadkich kwasów organicznych, rutyny, a także witaminy C, witamin z grupy B, prowitaminy A. Sok z czarnego bzu ma właściwości uszczelniające naczynia i działanie przeciwwirusowe.

Pierwiosnek lekarski (Primula officinalis) na zapalenie zatok

Cenne są kwiaty oraz korzenie pierwiosnka. Zawierają one saponiny triterpenowe, flawonoidy i karotenoidy, glikozydy fenolowe oraz olejek lotny. Saponiny działają rozrzedzająco na śluz oraz wykrztuśnie. Salicylan metylu zawarty w olejku działa przeciwzapalnie. Działają także przeciwwirusowo, przeciwbakteryjnie i przeciwgrzybiczo. Pierwiosnek zalecany jest w nieżytach nosa, gardła i w kaszlu.

Szczaw (Rumex patientia L.) na zapalenie zatok

Szczaw to roślina obejmująca około 200 gatunków. Działanie przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe, ściągające oraz przyspieszające gojenie szczawiu ma związek z obecnością garbników. Fenolokwasy i flawonoidy odpowiadają za właściwości przeciwwolnorodnikowe i immunostymulujące.

Werbena pospolita (Verbena officinalis) na zapalenie zatok

W lecznictwie stosuje się wysuszone, zbierane podczas kwitnienia liście i górne pędy rośliny. Z uwagi na obecność glikozydów irydoidowych (m.in. werbenalina), związków polifenolowych (werbaskozyd), werbena działa przeciwzapalnie, bakteriobójczo i ściągająco. Zalecana jest w zapaleniu błony śluzowej nosa i zatok przynosowych, przeziębieniu czy nieżycie oskrzeli. Ma również działanie wykrztuśne i sekretolityczne, antywirusowe oraz immunomodulujące.

UWAGA! Każdy z wymienionych surowców posiada sam w sobie cenne i unikatowe substancje czynne.

Połączenie wszystkich w postać skoncentrowanego ekstraktu, znacznie potęguje ich skuteczność w zapaleniu zatok. W badaniach klinicznych udokumentowano, że mieszanina taka intensywnie rozrzedza katar, działa przeciwzapalnie i przeciwwirusowo, a jej skuteczność uzależniona jest od stężenia ekstraktu.

Flawonoidy na zapalenie zatok

W omawianej grupie leków roślinnych, głównym mechanizmem działania oczyszczającego zatoki jest sekretoliza, czyli rozrzedzenie zalegającego śluzu. Wiodącą rolę odgrywają tu substancje zwane flawonoidami. Znanych jest ponad 500 różnych flawonoidów. Są to związki, które najczęściej nadają kolor lub zapach roślinie. Nazwa grupy pochodzi od łacińskiego słowa flavus (żółty), ponieważ większość ma żółtą barwę.

Dowiedziono, że aktywują one czynność kanałów chlorkowych na powierzchni komórek błony śluzowej. Jony chlorkowe zaczynają intensywnie migrować do warstwy gęstego śluzu kataralnego, pociągając za sobą cząsteczki wody. Uwodnienie śluzu powoduje, że traci on swoją lepkość i rzęski mogą na nowo aktywnie pracować.

Śluz zaczyna być prawidłowo odprowadzany do gardła, zmniejsza się koncentracja czynników prozapalnych, znika obrzęk i przekrwienie. Śluzówka wraca do stanu równowagi fizjologicznej.

UWAGA! Roślinne leki sekretolityczne można zastosować w mono jak i skojarzonej terapii ostrego oraz przewlekłym zapalenia śluzówki nosa i zatok o podłożu wirusowym oraz bakteryjnym.

Zastosowane odpowiednio wcześnie, pozwalają w naturalny sposób przywrócić zaburzoną równowagę błony śluzowej.

UWAGA! W przypadku zapalenia zatok na tle alergicznym, nieprawidłowej anatomii nosa lub zaostrzeniu się objawów należy zastosować leczenie specjalistyczne.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.