Friedrich Wilhelm Adam Sertürner – odkrycie morfiny
Udostępnij
Morfeusz i powstanie morfiny
W 1804 roku wybitny farmaceuta Friedrich Sertürner po latach pracy badawczej nad opium, wyizolował z niego czysty alkaloid odpowiedzialny za część efektu terapeutycznego. Obecnie wiemy, że opium pozyskiwane przez wysuszenie soku mlecznego z niedojrzałych makówek maku lekarskiego, zawiera około 20 alkaloidów. Niemniej to alkaloid odkryty przez Sertürnera był pierwszym uzyskanym z jakiejkolwiek rośliny. Farmaceuta nadał otrzymanej substancji nazwę „morfina”, czerpiąc inspirację z mitologii greckiej, a konkretnie od imienia boga snu – Morfeusza. Nawiązywało to do właściwości alkaloidu, który wykazywał działanie przeciwbólowe oraz nasenne.
Kariera Friedricha Sertürnera
Friedrich Sertürner urodził się 19 czerwca 1783 roku w pruskiej rodzinie jako czwarte z sześciorga dzieci. Jego rodzice służyli księciu Fryderykowi Wilhelmowi, a po ich śmierci kilkunastoletni Friedrich pozostał bez środków do życia. W wieku szesnastu lat został uczniem aptekarza o nazwisku Cramer – praktykującego na dworze w Paderborn. Okazało się, że w tym momencie nieświadomie wykonał wielki krok ku swojej przyszłej karierze.
Ucząc się zawodu aptekarza, młody Friedrich jednocześnie prowadził staranne badania, których ukoronowaniem było wyizolowanie morfiny w 1804 roku. Nową substancję testował na bezdomnych psach i szczurach, dowodząc jej działania nasennego. Sertürner zgłaszał swoje odkrycie kilkakrotnie wydawcom naukowych pism farmaceutycznych, ale jego doniesienia konsekwentnie kwestionowano. W 1805 roku uzyskał kwalifikacje asystenta aptecznego i otrzymał posadę w aptece magistrackiej. W 1809 roku otworzył własną aptekę w Einbeck w Niemczech, a w 1822 roku kupił aptekę w Hameln i tam pracował aż do śmierci w 1841 roku. Większość swojego życia poświęcił badaniom nad morfiną.
Radosne uczucie oszołomienia
Wobec braku aprobaty innych naukowców, odkrywca morfiny zaczął ją testować na sobie i swoich przyjaciołach. Pewnego razu zażył jej niewielką ilość w trakcie dojmującego bólu zęba. Gdy obudził się kilka godzin później, zdał sobie sprawę, że morfina jest bezpieczna dla ludzi. Rozpoczął intensywniejsze badania nad jej wpływem na organizm ludzki, skupiając się na dobraniu odpowiedniej dawki leku. Wkrótce ustalił, że 30 miligramów morfiny powoduje radosne uczucie oszołomienia. Przyjęcie kolejnych 30 miligramów powodowało już lekką senność i nadmierne zmęczenie, a po trzeciej takiej dawce człowiek stawał się zmieszany i bardzo senny. Na tej podstawie zaproponował dawkę 15 miligramów, jako optymalną dla osiągnięcia bezpiecznego efektu działania.
Dalsze badania i rozwój uzależnienia
Wytrwała praca została w końcu doceniona i w 1817 roku Sertürner został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu w Jenie. Ten sam tytuł nadały mu potem rady uczelni w Marburgu, Berlinie, Sankt Petersburgu, Paryżu i Lizbonie. W 1831 roku farmaceuta otrzymał tytuł „Dobroczyńcy ludzkości”, jako wyraz uznania dla jego odkrycia.
Friedrich Sertürner okazał się niezwykle wszechstronnym naukowcem, mimo braku klasycznego akademickiego wykształcenia. Nie tylko odkrył morfinę i tym samym zapoczątkował rozwój nowej dziedziny naukowej, nazywanej chemią alkaloidów, ale był również autorem nowatorskiej, jak na tamte czasy teorii, mówiącej o tym, że cholerę powodują żywe organizmy, które można wyeliminować, stosując środki dezynfekujące i gotując wodę pitną. Interesował się również amunicją i projektowaniem broni palnej.
Niestety przyjmowanie morfiny dla celów naukowych przerodziło się w uzależnienie, które spowodowało u Sertürnera rozwój ciężkiej depresji. Pod koniec życia aptekarz stał się wycofany i nieobecny. Zmarł 20 lutego 1841 roku, mając zaledwie 57 lat.
Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.
Być może spodoba Ci się
Być może Cię zainteresuje
