Wpisz aby wyszukać

Alergie pokarmowe – rodzaje, objawy, leczenie

Udostępnij

W dzisiejszych czasach mamy coraz większą świadomość, jak ważne jest jedzenie, które spożywamy –  nie tylko jego jakość, ale przede wszystkim rodzaj. Coraz więcej ludzi zdaje sobie sprawę, że ma to bezpośredni wpływ na nasze samopoczucie, ale też na stan zdrowia.

Jednym z najpopularniejszych w ostatnim czasie schorzeń dotykających dużą część populacji są alergie pokarmowe. Natłok informacji związany z tym tematem jest tak ogromny, że zwykły człowiek może czuć się osaczony i każdą dolegliwość, rozpoczynając od bólu głowy, a na zapaleniu stawów kończąc może postrzegać jako konsekwencja reakcji alergicznej na konkretny produkt w diecie. Ale czy na pewno jest to dobra diagnoza? Czy należy się obawiać konkretnych produktów spożywczych i na własną rękę eliminować je z jadłospisu?

Alergia pokarmowa u kogo

Prawda jest taka, że większość z nas może spożywać rozmaite produkty spożywcze bez konsekwencji zdrowotnych, a reakcje alergiczne dotyczą tylko niewielkiego ułamka społeczeństwa. Jak wskazują badania diagnostyczne, alergia pokarmowa częściej dotyczy dzieci (1–2%) niż dorosłych (0,2–0,5%). Porównując to z wynikami badań ankietowych możemy zauważyć dużą sprzeczność, gdyż około 20% społeczeństwa, czyli 1 na 5 osób obserwuje u siebie nietolerancję pokarmową bądź alergię na jeden produkt spożywczy, bądź też całą ich grupę.

Alergia pokarmowa czy nietolerancja pokarmowa?

Nietolerancja pokarmowa to termin ogólny, który obejmuje szereg niepożądanych reakcji po spożyciu danego pokarmu, między innymi reakcje alergiczne (np. na orzechy arachidowe), problemy z procesem trawienia wynikającego z niedoboru konkretnego enzymu (np. celiakia, czyli brak możliwości trawienia glutenu), reakcji farmakologicznych i innych. W tym miejscu warto wspomnieć, że do nietolerancji pokarmowej nie zalicza się tak zwanego zatrucia pokarmowego, które jest wywołane przez bakterie, wirusy, pleśnie czy toksyczne związki chemiczne.

Reakcja alergiczna jest bezpośrednio związana z nieprawidłową reakcję naszego układu odpornościowego na spożycie danego produktu spożywczego, który u większości społeczeństwa nie wywołuje niepożądanych skutków. Dzieje się tak dlatego, że nasz system immunologiczny interpretuje niektóre białka pokarmowe jako zagrożenie dla organizmu i wytwarza przeciwko niemu przeciwciała, które na drodze następnych reakcji, wywołują stan zapalny. Może on mieć łagodny przebieg i wywoływać np. egzemę, zaczerwienienie, obrzęk tkanek jak również bardzo gwałtowny, nazywany reakcją anafilaktyczną. Jest to bezpośrednie zagrożenie życia, ponieważ uczulona osoba ma problemy z oddychaniem (jest to związane z obrzękiem górnych dróg oddechowych) oraz następuje nagły spadek ciśnienia krwi.

Objawy alergii pokarmowej

Mimo że na rynku istnieje wiele testów, które pozwalają wykrywać alergie pokarmowe, ich prawidłowe zdiagnozowanie jest niezwykle trudne. Kluczowym czynnikiem jest tu dokładne przestudiowanie historii choroby pacjenta i duże doświadczenie kliniczne lekarza. Najskuteczniejszą metodą jest przeprowadzenie podwójnie ślepej próby prowokacyjnej, która polega na tym, że ani pacjent, ani lekarz nie wiedzą, czy pacjentowi podano podejrzewany alergen czy też placebo.

Jednak badanie to wiąże się z wysokim ryzykiem wystąpienia reakcji anafilaktycznej, która może zagrażać życiu badanego, dlatego też, mimo że wystąpienie ostrej reakcji alergicznej stanowi niezbity dowód potwierdzający alergię pokarmową, nie jest to badanie wykonywane zbyt często.

Najpopularniejsze narzędzia diagnostyczne to testy skórne oraz badania krwi. Dobrą metodą jest również eliminacja składnika pokarmowego z diety pacjenta oraz ponowne jego wprowadzenie po określonym czasie. Zanik niepożądanych objawów i ponowny ich nawrót świadczy o alergii pokarmowej.

Co wywołuje alergie pokarmowe

Jak już wcześniej zaznaczono, alergie pokarmowe częściej dotyczą dzieci niż dorosłych. Szacuje się, że u 9 na 10 dzieci wykrywa się alergię na mleko, jaja, soję, orzechy czy gluten. Większość z tych dolegliwości mija już we wczesnym dzieciństwie. U dorosłych najczęstszymi alergenami są: skorupiaki, ryby i orzechy. Rzadko zdarza się, aby reakcja alergiczna miała swój początek w wieku dorosłym.

Popularne alergeny

Poniżej opisano najpowszechniej występujące alergeny:

  1. białko mleka – mleko składa się z około 40 białek, spośród których największy potencjał uczulający wykazuje kazeina oraz białka serwatkowe takie jak beta-laktoglobulina i alfa-laktoalbumina. Jest to poważny problem, głównie w populacji dziecięcej, gdyż mleko stanowi początkowo jedyny, a później podstawowy składnik diety większości dzieci i niemowląt. Ponadto objawy są nieswoiste, to znaczy trudno przypisać je do alergii na białko mleka. Początkowo obejmują przewód pokarmowy. Występuje ulewanie się, kolki i luźne stolce. Kolejnymi sygnałami alarmującymi są objawy skórne: często swędzące zmiany skórne, wysypka. Niestety zwykle są one mylone z początkami AZS, czyli atopowego zapalenia skóry.  
  2. orzechy arachidowe – zawierają białko arachidowe, które wykazuje wysoki potencjał alergizujący. Spożycie nawet niewielkiej ilości orzechów, może być przyczyną zagrażającej życiu reakcji anafilaktycznej. Znane są przypadki, gdzie kontakt osoby cierpiącej na alergię z niedokładnie umytymi naczyniami wywołał uciążliwe reakcje niepożądane.
  3. gluten – czyli białko znajdujące się głównie w ziarnach pszenicy, żyta czy jęczmienia. Z nietolerancją glutenu związana jest choroba immunologiczna o nazwie celiakia. Atakuje głównie jelito cienkie. Objawy uczulenia na spożycie pokarmu zawierającego gluten powoduje pobudzenie komórek układu odpornościowego, które wywołują stan zapalny, uszkadzając ściany jelita. Na celiakię choruje się przez całe życie i może się ona ujawnić w każdym wieku. Obecne leczenie polega na całkowitym wyeliminowaniu glutenu z diety, gdyż najmniejsze jego ilości powodują niepożądane objawy takie jak biegunki, wzdęcia, bóle brzucha.
  4. białko jaja kurzego – przyczyną alergii może być kilka frakcji białkowych takich jak owoalbumina, owomukoid, konalbumina, owomucyna czy lizozym. Białka te cechuje odporność na działanie wysokich temperatur – pomimo gotowania lub smażenia nadal zachowują swoje właściwości uczulające. Dzieci uczulone na białko jaja kurzego mogą również mieć alergię na żółtko, niemniej jednak jest to słaby alergen.
  5. ryby – związek odpowiedzialny za reakcje alergiczne to parwalbumina. Mogą one mieć zarówno charakter alergii pokarmowej, jak i wziewnej (reakcja na zapach). Uczulenie na ryby zmniejsza się z wiekiem. Maleje intensywność i gwałtowność objawów, ale alergia nie ustępuje całkowicie. Osoby uczulone na ryby często nie tolerują mięsa zwierząt karmionych tzw. mączką rybną.

Mimo że nietolerancje pokarmowe są obecnie jednymi z najczęściej diagnozowanych lub podejrzewanych zaburzeń należy pamiętać, że nie powinniśmy na własną rękę wykluczać produktów spożywczych, ani całych grup pokarmów z diety bez konsultacji z lekarzem bądź dietetykiem, gdyż najważniejsza jest nie tylko zdrowa, ale przede wszystkim dobrze zbilansowana dieta, która dostarczy nam wszystkich niezbędnych składników odżywczych i mikroelementów. Dzięki temu będziemy mogli cieszyć się dobrym zdrowiem i samopoczuciem przez wiele długich lat.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.

Tagi::

Być może spodoba Ci się

4 komentarze

Skomentuj