Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego wysiłek fizyczny jest integralną częścią prawidłowego kompleksowego postępowania w leczeniu cukrzycy.
Wysiłek pomaga zmniejszyć masę ciała, obniża ciśnienie tętnicze, podnosi wydolność układu krążenia, pomaga w zapobieganiu rozwojowi miażdżycy, wzmacnia układ ruchu, zapobiega osteoporozie, zwiększa odporność organizmu, spowalnia procesy starzenia, wpływa korzystnie na nastrój. Dodatkowo u osób chorych na cukrzycę poprawia wrażliwość tkanek na insulinę, zmniejsza zapotrzebowanie na insulinę, poprawia wyrównanie metaboliczne cukrzycy oraz przyczynia się do obniżenia stężenia glukozy we krwi.
W celu uzyskania optymalnego efektu wysiłek fizyczny powinien być regularny, podejmowany co najmniej co 2-3 dni, jednak najlepiej codziennie. Przed rozpoczęciem aktywności fizycznej należy poznać podstawowe zasady jej podejmowania w cukrzycy i zapobiegania niedocukrzeniu. Ważna jest świadomość, iż obniżenie stężenia glukozy we krwi i związane z tym ryzyko niedocukrzenia może wystąpić w trakcie, tuż po, a nawet do 24 godzin po wysiłku fizycznym.
Intensywność wysiłku fizycznego określić powinien lekarz na podstawie pełnego obrazu klinicznego – i tak np. najbardziej odpowiednia forma wysiłku u chorych na cukrzyce typu 2 powyżej 65 roku życia i/lub z nadwagą jest szybki spacer 3-5 razy w tygodniu, a dla chorych w każdym wieku przy współwystępowaniu nadwagi – nordic walking. Osoby bez istotnych przeciwwskazań, szczególnie w młodszych grupach wiekowych, należy zachęcać do wysokiej aktywności fizycznej, w tym do uprawiania różnych form sportu.
Szczegółowo należy omówić z lekarzem:
Początkowe zalecenia dotyczące aktywności fizycznej powinny być umiarkowane i uzależnione od możliwości pacjenta do wykonywania danej aktywności fizycznej. Osoby do tej pory prowadzące głównie siedzący tryb życia powinny stopniowo zaczynać aktywność ruchową np. od spaceru, zwiększanie czasu trwania i intensywności wysiłku powinno być właściwie zaplanowane.
Dla zwiększenia motywacji i powodzenia tej formy terapii ważne jest aby wybrać taką formę ruchu, która sprawia pacjentowi przyjemność. Warto zacząć wprowadzać różne formy aktywności fizycznej do codziennego życia, kiedy jest to tylko możliwe – nawet najmniejsza forma ruchu, nawet kilka minut na początku, ale wykonywana systematycznie ma znaczenie. Aby aktywność fizyczna była bezpieczna, pacjent cukrzycowy musi mieć zawsze ze sobą glukozę, kostki cukru lub napój słodzony.
Należy pamiętać o ryzyku uszkodzenia stóp podczas wysiłku (zwłaszcza przy współistniejącej neuropatii obwodowej i obniżeniu progu czucia bólu), o konieczności pielęgnacji stóp i wygodnym obuwiu. Dlatego istotne jest by sprawdzać codziennie swoje stopy, szczególnie po różnych formach aktywności fizycznej. Rozpoczynając wysiłek należy zrobić rozgrzewkę – trwające 5–10 minut ćwiczenia wstępne, a na zakończenie uspokajające. Ważne jest również uzupełnianie płynów – ich utrata związana jest z poceniem się, wysoką temperaturą otoczenia.
Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.