Wpisz aby wyszukać

Udostępnij

Skóra jest organem wielofunkcyjnym, ponieważ chroni organizm przed drobnoustrojami, ma zdolność do termoregulacji, ochrony chemicznej, pełni również funkcję wydzielniczą (łój, pot), fizyczną, a także zapobiega utracie nadmiernej ilości wody. Skóra to także narząd zmysłu rozpoznający takie uczucia jak: dotyk, zimno, ciepło, ból. Skóra noworodka, a skóra dorosłego różni się anatomicznie i czynnościowo.

Skóra noworodka

Dziecko, przychodząc na świat, posiada bardzo delikatną, cienką i wrażliwą skórę. W pierwszych momentach życia skóra niemowlęcia w progresywny sposób adaptuje się do środowiska zewnętrznego. Naskórek noworodka jest cieńszy niż u dorosłego o ok. 30%. Warstwa rogowa jest słabiej rozwinięta, brakuje również warstwy ziarnistej naskórka, co w konsekwencji daje zmniejszoną spójność między naskórkiem, a skórą właściwą. Powoduje to także mniej skuteczną funkcję bariery naskórkowej, co ułatwia przenikanie związków egzogennych również do krwioobiegu.

Możliwość przenikania szkodliwych substancji u nowo narodzonego dziecka jest zwiększona ze względu na stosunek powierzchni skóry do masy ciała. U noworodków wynosi on 2,3, u niemowląt w wieku 6-12 miesięcy – 1,6-1,8, u dzieci w wieku 5 lat – 1,5, a u dzieci w wieku 10 lat – 1,3.  Kwaśne pH skóry u dorosłych pozwala na odpowiednią obronę przed niekorzystnymi mikroorganizmami, zaś skóra niemowlęcia posiada neutralne lub lekko kwaśne pH, które nie zapewnia jej odpowiedniej ochrony.

W skórze noworodka jest znacznie mniej gruczołów łojowych, co oznacza, że zawartość lipidów jest niższa. Różnice występują również w ilości wody – w skórze dorosłego występuje znacznie mniejsza ilość. Ze względu na małą sprężystość wynikającą ze zmniejszonej zawartości kolagenu i elastyny skóra dziecka łatwiej ulega uszkodzeniom mechanicznym, a także częściej dochodzi do zakażeń grzybiczych i bakteryjnych. Skóra niemowlęcia narażona jest również na działanie promieniowania słonecznego ze względu na zmniejszone wytwarzanie melaniny. Funkcja termoregulacji jest zaburzona do około 3. roku życia z powodu nieodpowiedniej ilości gruczołów potowych. W tym okresie istotna jest odpowiednia i prawidłowa pielęgnacja skóry.

Schorzenia skórne wieku niemowlęcego

W okresie niemowlęcym mogą pojawić się różne schorzenia skórne, które dość szybko mijają. Najczęściej spotykane niegroźne objawy skórne to: prosaki, potówki, obecność mazi płodowej, trądzik noworodkowy czy przemijająca ciemieniucha.

Maź płodowa (łac. vernix caseosa) jest obecna po urodzeniu jako biała powłoka chroniąca i zabezpieczająca skórę przed wnikaniem bakterii. Maź zawiera martwe komórki naskórka, łój oraz włosy meszka płodowego, ustępuje bez leczenia w pierwszych tygodniach życia dziecka.

Prosaki (łac. milia) najczęściej umiejscawiają się na skórze twarzy u około 55% noworodków. Są to białe, twarde grudki, czasami również znajdują się na tułowiu, kończynach oraz błonie śluzowej jamy ustnej. Prosaki występujące w jamie ustnej mają największe rozmiary i często nazywa się je perłami Epsteina. Z punktu widzenia histologii są to torbiele rogowe, które pochodzą z mieszków włosowych owłosienia pierwotnego. Zmiany te ustępują bez leczenia w okresie kilku tygodni do kilku miesięcy. 

Trądzik noworodkowy (łac. acne neonatorum) występuje u około 20% noworodków najczęściej na policzkach oraz skórze owłosionej głowy. Pojawiają się drobne zaskórniki, a niekiedy wykwity grudkowo-krostkowe, nawet guzki podskórne. Zmiany te powstają na skutek stymulacji hormonalnej gruczołów łojowych przez androgeny (hormony), które produkowane są przez matkę i dziecko, a które przechodzą przez łożysko do dziecka w okresie karmienia lub ciąży. Inną przyczyną trądziku niemowlęcego jest stosowanie kosmetyków zawierających oleje mineralne.

Potówki (łac. milaria) występują najczęściej w skupiskach. Wyróżniamy potówki zwykłe i czerwone. Do ich powstania dochodzi w wyniku utrudnienia wydzielania potu. Przyjmują postać przezroczystych pęcherzyków lub czerwonych niewielkich kropek. Pierwsze zmiany nie posiadają cech zapalnych i pojawiają się między 5. a 8. dobą życia pod postacią licznie rozsianych pęcherzyków o średnicy ok. 2 mm. Potówki w kolorze czerwonym są zmianami zapalnymi, które pojawiają się ze względu na nieprawidłowa pielęgnację skóry dziecka.

Zdarza się, że zmiany te swędzą i pieką, gdy dziecko płacze i jest rozdrażnione. Potówki powstają poprzez przegrzewanie dziecka, zbyt ciepłe ubieranie, zapewnianie zbyt wysokiej temperatury w pomieszczeniach, w których przebywa, używanie niewłaściwych kosmetyków do pielęgnacji, zakładanie niskiej jakości ubranek, które są obcisłe i nieprzewiewne, a także zbyt wysoką wilgotność. Najskuteczniejsze leczenie tego schorzenia to przede wszystkim zapobieganie jego powstawaniu. Zaleca się stosować zasadę – jedno okrycie więcej niż u dorosłego, a w upalne dni wystarczy założyć body i skarpetki.

Ciemieniucha (łac. dermatitis seborrhoicum neonatorum) jest wysypką w postaci tłustych łusek, zazwyczaj ogranicza się do skóry głowy dziecka. Uważa się, że jest spowodowana przez zwiększoną aktywność gruczołów łojowych w wyniku zwiększonego stężenia hormonów matki lub nadużycia drażniących produktów do pielęgnacji skóry we wczesnych tygodniach życia. Schorzenie może być leczone poprzez aplikację oleju roślinnego (który powinien być pozostawiony na całą noc) w połączeniu z delikatnym czesaniem i usuwaniem luźnych płatków skóry.

Emolienty dla niemowląt

U niemowląt i małych dzieci często występuje problem z suchością skóry, określaną również terminem „xerosis”. Skóra sucha objawia się drobnopłatowym złuszczaniem, minimalnym rumieniem oraz zmatowieniem. Oprócz powyższych cech mogą pojawić się również dolegliwości w postaci mrowienia, kłucia, świądu, napięcia, a u niemowląt możemy zaobserwować wtedy płaczliwość i drażliwość. Pielęgnacja skóry suchej polega na przywróceniu fizjologicznej czynności naskórka. Najskuteczniejszymi preparatami do walki z suchością skóry są emolienty, obojętne biologicznie, mające na celu utrzymanie prawidłowej elastyczności i nawilżenia skóry. Ich działanie polega na zwiększeniu hydratacji warstwy rogowej oraz utworzeniu filmu lipidowego hamującego transepidermalną ucieczkę wody. W składzie emolientów dodatkowo znajdują się substancje lipidowe, które mają na celu uzupełnienie niedoborów oraz przywrócenie prawidłowej bariery ochronnej.

Kosmetyki dla noworodka

Kosmetyki do pielęgnacji skóry dziecka powinny zawierać substancje czynne, które są odpowiednio dobrane do stanu skóry. W składzie takich kosmetyków powinno się wyeliminować substancje zapachowe oraz barwiące, zaś konserwanty powinny jak najmniej uczulać. Skóra niemowląt czy dzieci, która nie posiada cech przesuszenia i wydaje się być zdrowa, profilaktycznie powinna unikać zasadowych mydeł oraz silnych detergentów. Korzystne dla skóry małych dzieci są preparaty dodawane do kąpieli, np. olejki, emulsje myjące. Tuż po kąpieli dochodzi do odwodnienia skóry z powodu szybkiego odparowania wody z warstwy rogowej. Istotne jest, aby zastosować w możliwie krótkim odstępie czasu substancje nawilżające i/lub natłuszczające. Powinno się unikać kosmetyków zawierających kwas salicylowy i mocznik ze względów bezpieczeństwa.

W okresie jesienno-zimowym, kiedy mamy do czynienia z silnym wiatrem i mrozem, należy stosować tzw. cold kremy, które tworzą ochronny film zapobiegający utracie wody, a w konsekwencji podrażnieniu, czy spierzchnięciu skóry. Analogicznie w okresie letnim, kiedy występuje wysokie nasłonecznienie, należy stosować kremy z SPF 50. Najlepiej sprawdzą się flirty mineralne. Kosmetyki nawilżające odgrywają kluczową rolę w pielęgnacji skóry zarówno zdrowej z tendencją do suchości jak i chorej (atopowe zapalenie skóry). Działają poprzez zwiększenie wiązania wody w warstwie rogowej, a także regenerują płaszcz lipidowy, działając przeciwświądowo i przeciwzapalnie. Działanie przeciwzapalne polega na zmniejszaniu stanu zapalnego poprzez hamowanie aktywności cyklooksygenazy.

Występowanie skóry suchej u dzieci może być efektem nieodpowiedniej pielęgnacji, objawem choroby czy też działaniem czynników drażniących. Rynek kosmetyczny jest bogaty w kosmetyki do pielęgnacji niemowląt i dzieci, należy je tylko odpowiednio dobrać do stanu skóry, wieku i potrzeb. Głównym celem prawidłowej pielęgnacji skóry w pierwszych latach życia dziecka jest minimalizowanie podrażnień i utrzymanie integralności bariery naskórkowej. Produkty kosmetyczne opracowane specjalnie do potrzeb pielęgnacji skóry noworodka i małego dziecka znacząco pomagają w osiągnięciu powyższego celu.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.

Tagi::

1 komentarz