Biegunka to dolegliwość, która u osób dorosłych rzadko bywa niebezpieczna, jednak gdy się pojawi, często całkowicie uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Przyczyn jej występowania znanych jest kilka i czasem trudno określić, co konkretnie ją wywołało. Na szczęście istnieją uniwersalne sposoby radzenia sobie z tą przypadłością, w większości przypadków bezpieczne dla chorego.
Biegunkę definiujemy jako zwiększenie częstotliwości oddawania stolca w stosunku do zwykłego rytmu wypróżnień. Z tego powodu u różnych osób świadczy o niej zupełnie inna liczba wypróżnień w ciągu dnia, ale średnio przyjmuje się, że rozpoznajemy ją, gdy miękkie lub płynne stolce występują ponad trzy razy dziennie. Zanim udamy się do apteki, warto przeanalizować, czy nie ma żadnych czynników, które wskazywałyby na konieczność konsultacji z lekarzem. Przede wszystkim należy ustalić, jak długo trwa biegunka. Jeśli objawy występują krótko, do czterech, maksymalnie do siedmiu dni, klasyfikujemy ją jako ostrą i z taką jej postacią mamy do czynienia najczęściej. Wbrew swojej nazwie nie jest ona niebezpieczna i możemy ją z powodzeniem leczyć bez udziału lekarza.
Nasze obawy powinna wzbudzać biegunka, która trwa dłużej, przechodząc w postać przewlekłą, co sugeruje że u jej podstaw leży poważniejsze schorzenie, na przykład stan zapalny jelit. Wskazaniami do konsultacji lekarskiej są również biegunki:
Jeśli nie stwierdzamy, że mamy do czynienia z jedną z wymienionych sytuacji, możemy rozpocząć kurację samodzielnie.
Większość rozwolnień w naszych warunkach wywoływana jest przez wirusy zwane rotawirusami. Biegunce wirusowej mogą towarzyszyć objawy podobne do przeziębienia. Dla dorosłych zakażenie takie rzadko okazuje się niebezpieczne, u dzieci natomiast, szczególnie w wieku poniżej dwóch lat, miewa poważne konsekwencje. Innym powodem występowania rozwolnienia są bakterie i produkty ich metabolizmu (enterotoksyny) spożyte z jedzeniem lub napojem.
Pierwsze objawy biegunki bakteryjnej pojawiają się w czasie od kilku godzin do nawet trzech dni od momentu przyjęcia zainfekowanego pokarmu. Obok wymienionych wyróżnia się biegunkę podróżnych, którą wywołują zmiany rodzaju pożywienia i rytmu posiłków, stres oraz czynniki bakteryjne, najczęściej zakażenie bakterią Escherichia coli. Poza patogenami i ich metabolitami przyczyną biegunki mogą być również bodźce psychiczne, a wtedy łatwo powiązać jej występowanie z określonymi sytuacjami w życiu, na przykład wywołującymi niepokój czy zdenerwowanie.
W infekcji wirusowej i bakteryjnej ostra biegunka stanowi mechanizm obronny mający za zadanie wydalenie toksycznej lub zakażonej treści z przewodu pokarmowego. Jest to zatem objaw, który, choć nieprzyjemny, służy wyzdrowieniu. W obu przypadkach nie powinno się w miarę możliwości używać środków zapierających. Bez względu na przyczynę, która wywołała dolegliwość, cechą charakterystyczną każdej biegunki jest wzmożona ruchliwość przewodu pokarmowego oraz zwiększone wydzielanie i zmniejszone wchłanianie płynów, prowadzące do utraty elektrolitów i wody. Dlatego przy schorzeniu tym należy zawsze pamiętać o nawadnianiu.
W celu nawodnienia organizmu podczas biegunki korzystnie jest, oprócz wody, zastosować preparaty nazywane elektrolitami, dostępne w aptekach. Są to proszki lub tabletki do rozpuszczania w wodzie, które zawierają elektrolity, głównie sód i potas oraz glukozę. Warto poprosić farmaceutę o pomoc w wyborze preparatu, ponieważ nie wszystkie produkty są równie wartościowe.
Należy pamiętać, aby przy sporządzaniu roztworu nawadniającego z apteki przestrzegać ilości wody, jaką producent wskazuje w instrukcji przygotowania. Użycie większej ilości niż zalecana zmniejsza właściwości nawadniające takiego środka. Ze względu na obecność soli wielu pacjentów nie toleruje smaku elektrolitów, który jest wyczuwalny nawet w preparatach zawierających aromaty owocowe. Rozwiązaniem są wtedy rzadkie w konsystencji kleiki marchwiowe i ryżowe, zwiększające zawartość płynów w ustroju.
Przyjmowanie środków farmaceutycznych w celu złagodzenia objawów choroby czy też zwalczenia jej przyczyny to w przypadku biegunki jeszcze nie wszystko. Oprócz leczenia farmakologicznego i terapii nawadniającej w trakcie dolegliwości należy stosować lekkostrawną dietę, przede wszystkim ubogą w tłuszcze. Jeśli objawy są nasilone, po ich ustąpieniu warto sięgnąć po preparaty zawierające witaminy i minerały, aby skrócić okres rekonwalescencji.
Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.