Wpisz aby wyszukać

Udostępnij

Ulotki dołączone do leków mają za zadanie dostarczyć pacjentowi pełen zakres informacji o stosowanym przez niego preparacie w sposób zrozumiały i nie budzący wątpliwości. Z założenia każda osoba powinna uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem danego leku, aby świadomie i bezpiecznie przeprowadzić zaleconą kurację. Rzeczywistość jest jednak zupełnie inna.

Ulotki są tak przeładowane informacjami, że pacjenci albo nie czytają ich w ogóle, albo po przeczytaniu rezygnują ze stosowania leku, często bez konsultacji z lekarzem i farmaceutą. Bezsprzecznie jedno i drugie postępowanie jest niewłaściwe. Postaramy się wyjaśnić, jak czytać ulotki, aby prawidłowo interpretować ich treść.

6 podstawowych części ulotki leku

Konstrukcja ulotek została ujednolicona i każda z nich składa się z 6 podstawowych części. Pozwala to szybko odszukać określone informacje i daje gwarancję, że producent nie pominie żadnego istotnego aspektu dotyczącego stosowania danej substancji leczniczej. Choć mogłoby się wydawać, że skoro lekarz przepisał lek, to jest pewien jego skuteczności i bezpieczeństwa, to w rzeczywistości nie jest on w stanie nigdy w pełni przewidzieć, czy na przykład nie wystąpi któreś z działań niepożądanych. Pacjent po przeczytaniu ulotki powinien nie tylko uzyskać wiedzę dotyczącą działania leku, interakcji czy sposobu jego stosowania, ale również nabyć świadomość, jakie sytuacje i objawy stanowią sygnał do ponownej konsultacji z lekarzem.

Jak już wcześniej wspomniano, wszystkie ulotki zawierają 6 działów, przedstawionych zawsze w tej samej kolejności i zawierających ten sam zakres i rodzaj informacji.

Co to jest lek „x” i w jakim celu się go stosuje

W tym punkcie użytkownik poznaje nazwę substancji czynnej, jej działanie i wskazania do stosowania. Choć na pierwszy rzut oka nie wydaje się możliwe, aby w tym miejscu znalazły się jakieś kontrowersyjne informacje, to nierzadko już na tym etapie pacjent rezygnuje ze stosowania leku. Dzieje się tak dlatego, ponieważ w ulotce są wymienione tylko te wskazania, które znajdują się w Charakterystyce Produktu Leczniczego, natomiast wiele leków stosowanych jest również we wskazaniach pozarejestracyjnych.

Nazywa się to przepisywaniem leków „off-label”, od angielskiego zwrotu off-label use (pozarejestracyjne stosowanie leków). Przykładem może być przepisywanie przez lekarzy leków przeciwalergicznych, jak loratadyna czy bilastyna w celu łagodzenia objawów przeziębienia. W ulotkach tych leków przeczytamy, że są stosowane w leczeniu objawów alergii, takich jak np. katar sienny. Objawy takiego kataru są analogiczne do tych, które doskwierają w przeziębieniu, tj. zatkany nos, duża ilość wydzieliny z nosa, kichanie i powstają one w wyniku tego samego procesu o charakterze zapalnym. Zatem leki przeciwalergiczne z powodzeniem wspomagają również leczenie przeziębienia.

Informacje ważne przed zastosowaniem leku „x”

Jest to bardzo ważna część w ulotce, ponieważ zawiera wiele praktycznych informacji dotyczących stosowania leku. Oprócz sytuacji, w których nie należy stosować leku i ostrzeżeń, kiedy zachować szczególną ostrożność, są w niej wymienione interakcje z innymi lekami, jedzeniem czy alkoholem. Należy przede wszystkim po przeczytaniu tego fragmentu zastanowić się, czy na pewno poinformowaliśmy lekarza o wszystkich chorobach i przyjmowanych lekach. Jeśli nie, a znajdą się one w ulotce jako przeciwwskazanie dla stosowania leku, to należy ponownie omówić tę kwestię z lekarzem. Jeśli natomiast jesteśmy pewni, że lekarz miał pełen obraz naszego stanu zdrowia i stosowanej farmakoterapii, to znaczy, że jego decyzja o włączeniu danego leku została podjęta w oparciu o analizę wszystkich czynników ryzyka.

Ponadto znajdziemy tutaj informacje dotyczące stosowania leku w ciąży i w trakcie karmienia piersią, które jednak w większości ulotek będą podobne. Wynika to z faktu, że w tym szczególnym okresie decyzja o zastosowaniu leku zawsze powinna być podejmowana przez lekarza po dokładnym rozważeniu bilansu korzyści i ryzyka. Co to oznacza? Leki są sklasyfikowane pod względem bezpieczeństwa stosowania w ciąży oraz w trakcie laktacji, m.in. na podstawie dostępnych badań, przeprowadzanych głównie na zwierzętach.

Lekarz, przepisując leki kobiecie ciężarnej, wybiera z reguły te, które są obecne w lecznictwie od bardzo długiego czasu i są dobrze poznane, również pod kątem bezpieczeństwa dla rozwijającego się płodu. Ponadto ocenia, co będzie stanowiło mniejsze zagrożenie dla dziecka – rozwój choroby u matki, czy podanie leku. Zatem nawet jeśli w ulotce przeczytamy, że lek nie powinien być stosowany w ciąży lub w trakcie karmienia piersią, to zanim zrezygnujemy z jego stosowania, skonsultujmy swoje wątpliwości z lekarzem lub farmaceutą.

W tej części również osoby kierujące pojazdami znajdą wskazówki dotyczące wpływu leku na sprawność psychoruchową, a pacjenci z nietolerancjami pokarmowymi dowiedzą się, czy lek nie zawiera szkodliwych dla nich substancji (np. laktozy).

Jak stosować lek „x”

W tym punkcie, oprócz zalecanego dawkowania, są opisane sytuacje, w których należy zachować szczególną ostrożność bądź zmienić sposób dawkowania. Znajdziemy tu też schemat postępowania w przypadku zwielokrotnienia lub pominięcia dawki leku. W kwestii sposobu dawkowania zawsze nadrzędne jest zalecenie lekarza. Może się ono różnić od tego umieszczonego w ulotce. Wpływ na to może mieć masa pacjenta, jego wiek, ogólny stan zdrowia, współistniejące choroby lub zastosowanie leku „off-label”. Nigdy nie należy bez konsultacji z lekarzem zmieniać zaleconego przez niego sposobu dawkowania.

Tutaj znajdzie się również informacja, jeśli tabletek lub kapsułek nie wolno dzielić lub rozgryzać.

Możliwe działania niepożądane

Najbardziej kontrowersyjna część ulotki, po przeczytaniu której wiele osób jest przerażonych ewentualnymi poważnymi konsekwencjami stosowania danego leku i rezygnuje z jego zażywania. Niestety część dotycząca działań niepożądanych bardziej służy zabezpieczeniu producenta niż użytkownika. Jednak warto zwrócić uwagę na fakt, jak są pogrupowane tego typu działania. Zauważymy wtedy, że większość z nich występuje niezwykle rzadko (np. do 1 na 10000 osób) lub zostały umieszczone w ulotce na podstawie pojedynczych doniesień.

Natomiast większość leków ma niewielkie spektrum dobrze zidentyfikowanych działań niepożądanych, które albo nie są niebezpieczne dla zdrowia, albo występują w określonych okolicznościach i wtedy po prostu nie należy używać danego leku lub zachować odpowiednie środki ostrożności. Przykładem może być kwas acetylosalicylowy (ASA). Dla osoby ogólnie zdrowej lek ten nie stwarza dużego ryzyka i jest dobrze tolerowany. Jednak u astmatyka lub alergika może doprowadzić do wstrząsu, utraty przytomności i w konsekwencji do zatrzymania oddechu.

U osoby z nadkwaśnością lub wrzodami przewodu pokarmowego, stosowanie ASA jest możliwe, ale należy przyjmować go tuż po jedzeniu i warto dodatkowo przyjmować lek osłonowy, zmniejszający wydzielanie kwasu solnego w żołądku. Zatem po przeczytaniu tej części ulotki w razie wątpliwości najlepiej jest skonsultować to z farmaceutą lub lekarzem. W trakcie stosowania leku trzeba być z kolei wyczulonym na wszelkie niepokojące objawy, szczególnie jeśli pokrywają się one z tymi, które są wymienione jako działania niepożądane.

Jeśli z kolei wystąpią działania niepożądane niewymienione w ulotce, to oprócz zgłoszenia się do lekarza warto zgłosić również ten fakt do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, którego dane kontaktowe są zamieszczone w każdej ulotce lekowej.

Jak przechowywać lek „x”

Znajdują się tu informacje, w jakiej temperaturze i warunkach przechowywać lek. Jeśli ma on ograniczoną datę ważności po otwarciu, to również w tej części będzie to opisane. W takiej sytuacji warto na opakowaniu lub w ulotce zapisać datę pierwszego otwarcia opakowania.

Zawartość opakowania i inne informacje

Tutaj znajdziemy dokładny opis składu leku, wraz z substancjami pomocniczymi (czyli wypełniającymi lub barwiącymi czy nadającymi smak). W tej części jest również opis wyglądu danej postaci leku oraz opakowania bezpośredniego. Na samym końcu umieszczone są dane kontaktowe podmiotu odpowiedzialnego i wytwórcy leku.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.

Tagi::