Dzika róża – właściwości zdrowotne

Dzika róża (łac. Rosa canina), oprócz swojego pięknego wyglądu, zachwyca również ogromem możliwości jej wykorzystania. Jej nazwa dosłownie oznacza „psia róża”, gdyż kiedyś z niepowodzeniem próbowano leczyć nią wściekliznę. Znajduje ona zastosowanie zarówno w przemyśle kosmetycznym, farmaceutycznym, jak i spożywczym. Jest krzewem kolczastym z białawymi lub różowymi płatkami kwiatów. Dzika róża w ogrodach jest kwiatem ozdobnym. W lecznictwie wykorzystuje się jej owoce, natomiast w celach kosmetycznych oraz kulinarnych jej płatki i nasiona. Spośród całej rośliny to właśnie owoc dzikiej róży jest głównym rezerwuarem witamin oraz innych składników prozdrowotnych.

Spis treści:

1. Dzika róża jako źródło antyoksydantów
2. Zastosowanie dzikiej róży
3. Napar z dzikiej róży
4. Olejek różany i woda różana
5. Dzika róża – przetwory
6. Herbata z dzikiej róży
7. Nalewka z dzikiej róży

Dzika róża jako źródło antyoksydantów

Dzika róża stanowi dla nas źródło witaminy C. Bogaty jest również w witaminy z grupy B, takie jak B1, B2, B3 oraz A, E i K. Poza witaminami znajdują się w nim takie związki jak karotenoidy – m.in. likopen i beta-karoten korzystnie wpływające na układ krwionośny i skórę oraz zeaksantynę wspierającą prawidłowe widzenie. Surowiec ten dostarcza nam wielu związków polifenolowych, do których należą m.in. kwercetyna i rutyna. Polifenole zawarte w owocach dzikiej róży wykazują przede wszystkim działanie antyoksydacyjne (przeciwutleniające, zapobiegające chorobom organizmu) i stabilizujące na ściany naczyń krwionośnych. Ponadto odpowiadają za działanie moczopędne i żółciopędne. Jednym z ważniejszych związków, którego obecność wykryto w owocach dzikiej róży, jest galaktolipid – GOPO, substancja wykazująca działanie przeciwzapalne.

Zastosowanie dzikiej róży

Preparaty z dzikiej róży ze względu na działanie wzmacniające oraz przeciwzapalne są polecane w stanach rekonwalescencji, stanach ogólnego osłabienia, zmęczenia i stresu oraz w celu poprawy odporności. Ekstrakt z dzikiej róży, dzięki obecności GOPO pomocniczo stosowany w chorobie zwyrodnieniowej stawów i reumatoidalnym zapaleniu stawów redukuje ból i sztywnienie kolan. Przeprowadzono badanie, w którym pacjenci cierpiący na przewlekłe stany zapalne stawów przez okres 4 miesięcy przyjmowali sproszkowane owoce dzikiej róży w ilości 0,5 g dziennie. Polepszenie ruchomości stawów oraz złagodzenie bólu zaobserwowano u 60% badanych. Wskazaniem do stosowania tego surowca są także nadmierna kruchość i przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych oraz przeciwdziałanie powstawaniu kamicy nerkowej.

Witamina C będąca składnikiem owocu dzikiej róży dzięki obecności związków polifenolowych wykazuje lepszą przyswajalność i wyższą aktywność w ludzkim organizmie niż jej syntetyczny odpowiednik. Wiele produktów jest wzbogacana owocami dzikiej róży w celu zwiększenia zawartości witaminy C.

Napar z dzikiej róży

Prozdrowotne właściwości dzikiej róży wykorzystuje się również stosując ją zewnętrznie. Napar z kwiatów dzikiej róży wykazuje działanie ściągające. Stosuje się go w formie płukanki w lekkich zapaleniach błony śluzowej jamy ustnej oraz gardła. Napar przygotowywany jest poprzez zalanie surowca ciepłą wodą i odstawienie na kilkanaście minut.

Olejek różany i woda różana

Z płatków dzikiej róży produkuje się olejek różany; podczas tego procesu powstaje także woda różana. Może służyć ona do pielęgnacji skóry trądzikowej. Oprócz korzystnego działania na skórę przypisuje się jej działanie łagodzące ból głowy – w tym celu należy przygotować kompres nasączony wodą różaną i zastosować w formie okładu. Olej różany pozyskiwany z nasion dzikiej róży oprócz wysokiej zawartości witaminy C charakteryzuje się obecnością nienasyconych kwasów tłuszczowych. Wykazuje działanie antyseptyczne (przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe), stosowany jest w stanach zapalnych skóry oraz na oparzenia i trudno gojące się rany. Dzika róża jest składnikiem preparatów kosmetycznych przeznaczonych do pielęgnacji skóry suchej, zmęczonej, wrażliwej. Jej dodatek wspiera regenerację łuszczącej się skóry oraz hamuje procesy jej starzenia.

Dzięki zawartości karotenoidów w dzikiej róży wykorzystywana jest ona jako naturalny barwnik, a jej kandyzowane płatki kwiatów są ozdobą wyrobów cukierniczych.

Dzika róża – przetwory

Dziką różę można wykorzystać do produkcji soków, syropów, konfitur oraz dżemów. W tym celu wykorzystywane są zarówno owoce dzikiej róży, jak i płatki kwiatów. Przetwory z dzikiej róży oprócz walorów smakowych wykazują działanie odżywcze i wzmacniające. Wprowadzenie do diety produktów z dzikiej róży pozwoli na pokrycie dziennego zapotrzebowania organizmu na witaminę C, które wynosi 90 mg dla dorosłego mężczyzny oraz 75 mg dla dorosłej kobiety. Ze względu na wysoką zawartość antyoksydantów w wyniku spożywania przetworów z dzikiej róży wspieramy organizm w walce z chorobami.

Herbata z dzikiej róży

Herbata z dzikiej róży znana jest ze swoich walorów smakowo-zapachowych. Może być odrębnym produktem lub składnikiem herbat wieloowocowych. Susz owocowy dzikiej róży nie jest pozbawiony prozdrowotnych składników. Owoce dzikiej róży zbiera się od sierpnia do października. Po zbiorze można je wysuszyć w dwuetapowym procesie obejmującym suszenie najpierw w temperaturze 50–60 stopni Celsjusza, a następnie 40–50 stopni Celsjusza. Uzyskujemy w ten sposób susz, który następne można zaparzyć w celu uzyskania herbaty z dzikiej róży. Dzięki swoim właściwościom oraz walorom smakowo-zapachowym herbatka z dzikiej róży może wpłynąć na nas uspokajająco.

Sok z dzikiej róży

Sok pozyskiwany z owoców dzikiej róży charakteryzuje się wyższą zawartością cennych polifenoli niż syropy z płatków czy owoców. Picie soku lub herbaty z dzikiej róży może wspomóc leczenie przeziębienia, a ponadto korzystnie wpłynąć na nasz układ odpornościowy oraz wzmocnić nasz organizm. Może okazać się pomocne w uśmierzaniu bólu związanego z chorobami stawów oraz jest to wygodny sposób na wprowadzenie do swojej diety witaminy C oraz antyoksydantów.

Nalewka z dzikiej róży

Wytwarzanie nalewek jest niemal tradycją polskiej kultury. Nasi przodkowie przygotowując przetwory z dostępnych sezonowo owoców i ziół produkowali także nalewki. Obecnie jest to również szeroko rozpowszechniona praktyka. Okazuje się, że nalewki z dzikiej róży charakteryzują się wysoką aktywnością przeciwutleniającą. Należy jednak pamiętać, że nalewki wykonywane są na bazie alkoholu, który wykazuje szereg niekorzystnych działań na nasz organizm. Ten rodzaj przetworu z owoców dzikiej róży można zastosować leczniczo, jako środek wspomagający organizm w stanach osłabienia oraz zaburzeniach ze strony układu pokarmowego. Nie wolno łączyć żadnych leków z alkoholem, a codzienne spożywanie alkoholu prowadzi do alkoholizmu, działa szkodliwie na wątrobę i cały nasz organizm.

Przepis na nalewkę z dzikiej róży

Nalewka z owoców dzikiej róży przygotowywana jest na drodze maceracji, a więc wyodrębnieniu pożądanych składników z surowca roślinnego poprzez moczenie go w określonym rozpuszczalniku – w tym przypadku w alkoholu. W celu wykonania nalewki owoce dzikiej róży najpierw na dobę należy wstawić do zamrażalnika, następnie nakłuć je igłą i zalać spirytusem, używając ok. 0,75 l spirytusu na 1 kg owoców, dodać 5 goździków i łyżeczkę suszonego rumianku, naczynie zamknąć, odstawić i co kilka dni wstrząsać. Po upływie 4–6 tygodni roztwór należy przecedzić i dolać pół litra wody, pół litra miodu i pół litra wódki na kilogram owoców. Odstawić do chłodnego miejsca na minimum 2 miesiące.

Dzika róża była doceniana była już od czasów starożytnych. Stała się atrybutem egipskiej bogini płodności Izydy oraz greckiej bogini miłości Afrodyty. Napawano się jej zapachem oraz smakiem, próbowano także wykorzystać ją jako lekarstwo. Obecnie posiadamy sporą wiedzę na jej temat, stanowi ona dla nas źródło naturalnej witaminy C oraz antyoksydantów, których regularna suplementacja pomaga w utrzymaniu zdrowego organizmu. Odkryty w niej galaktolipid (GOPO) obok polifenoli stanowi cenny składnik, który może przynieść ulgę wielu pacjentom zmagającym się z chorobami stawów. Istnieje wiele możliwości wykorzystania dzikiej róży – w postaci przetworów, kosmetyków oraz lekarstw. Co ciekawe, pokrycie dziennego zapotrzebowania na witaminę C dla osoby dorosłej odpowiada spożyciu 3 owoców dzikiej róży. Licznie przeprowadzone badania tej rośliny jasno wskazują na jej prozdrowotne właściwości.

Materiał nie stanowi i nie zastąpi porady lekarskiej.